De levensloop van Handel, als succesvolle émigré en componist van opera's en oratoria in Londen, behoeft weinig verdere uitleg maar de naam van Agostino Steffani zal minder mensen bekend in de oren klinken. Net als Händel, emigreerde hij uit zijn thuisland, in Steffanis geval naar Beieren, waar de negenentwintig jaar oudere Steffani Händel ontmoette in 1700. Steffani combineerde een carrière als componist met een als diplomaat en oefende een invloed uit op de jongere Händel voor die naar Italië vertrok. Het is daar dat het 'Dixit Dominus' uit 1707 geschreven werd, een spectaculair voorbeeld van Händels Italiaanse stijl. Slechts enkele maanden voor zijn dood in 1728 componeerde Steffani deze zetting van het de Latijnse 'Stabat Mater', zijn allerlaatste compositie en een werk van een opvallende spankracht en expressiviteit.
Harry Christophers dirigeert koor en orkest van The Sixteen in een uitvoering in de beste Engelse koortraditie, die het vrome religieuze karakter van beide werken centraal zet. Ondanks een vrij kleine bezetting klinken beide werken direct en machtig in hun koorpassages. Dat maakt dat vele plaatsen in de uitvoering iets tijdloos, iets statisch krijgen, zoals in het slotkoor van het 'Stabat Mater'. Zes barokzangers, twee sopranen, twee tenoren, alt en bas verzorgen de soli. Mezzo Ruth Massey zingt een verzorgde, in detail afgewerkte lezing van Händels altsoli. Ze kleurt perfect binnen de lijntjes van het strakke barokidioom van de uitvoering, verklankt mooi Händels vrome passages maar klinkt nergens exuberant. Bas Rob Macdonald zingt enkel het 'Stabat Mater' (in het 'Dixit Dominus' wordt zijn plaats ingenomen door Eamonn Dougan) maar laat daar een zekere en genuanceerde diepe baspartij horen. Het is toch nog altijd zeldzaam dat een bas zijn laagste noten zo goed beheerst, alleen jammer dat hij zo stil zingt dat hij soms onder de begeleiding duikt en nauwelijks nog hoorbaar is. In ensembles van meerdere solisten willen de zangers echter vaak uit balans zingen, wat zulke ensembles wat wanordelijk doet klinken. Een van beide tenoren moet zich bijvoorbeeld nogal wat inspannen op zijn hoogste noten, wat afbreuk doet aan zijn muzikaliteit en de anders mooi lyrisch gezongen tenorpartij soms onnodig sterk laat doorklinken.
'Dixit Dominus' toont een Italiaanse Händel die met veel zwierigheid en virtuositeit componeert. The Sixteen kiest echter voor een iets meer gereserveerde aanpak waarin vooral de langzame, zachte passages het goed doen. De strakke, formele manier van zingen in het 'De torrente in via Bibet' is beslist het vermelden waard. Harry Christophers verplicht zijn muzikanten niet om extra zacht te zingen maar houdt deze muziek bewegingsloos en plechtig doorheen het hele vier minuten lange deeltje.
Deze 'Dixit Dominus' is een waardevolle aanvulling bij de cd-collectie van The Sixteen, een uitvoering die nergens uit haar voegen barst maar transparant, verzorgd en belangrijkst van al, muzikaal overkomt. Het 'Stabat Mater' van Steffani is een waardevol extraatje, een prachtig en expressief werk van een oudere tijdgenoot van Händel dat desondanks toch uit een vroegere, meer archaïsche tijd lijkt te komen.
Meer over Agostino Steffani, George Frideric Handel
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
