Een interval van twee à drie jaar is wenselijk bij albums van Autechre. Dankzij hooggeavanceerde productietechnieken en weerspannige composities weet het Manchesterse duo haar luisteraars voldoende te bezigen met het uitpluizen (lees: analyseren) van hun hermetische klanksculpturen. Op die manier houden deze vernieuwers zich gedeinsd van de occasionele hypes en kunnen ze zich vlotjes een achterstand van drie jaar permitteren zonder het roer uit handen te moeten geven. Dat is met hun elfde album ‘Exai’ niet anders, al is de opgave geen eenvoudige klus: een dubbel-cd met twee uur lang gesofisticeerd materiaal.
Het is de eerste keer in 20 jaar tijd dat Rob Brown en Sean Booth zich qua opnameduur niet in bedwang houden en voor de harde aanpak kiezen. Nog meer dan anders lijken nummers op fragmentarische knipsels van uitgelopen jamsessies.
Dat heeft grotendeels te maken met hun ongepolijste productie die de ruwe flow niet wegfiltert. Op die manier klinken de geluiden eerder analoog en uitgeleefd, toch in vergelijking met de über-digitale wereld van het album ‘Confield’ bijvoorbeeld.
Op ‘Irlite (Get 0)’ pruttelen doffe beats in de ondergrond waarover lagen distortion en synthlijnen schuiven. De track is uiterst gedetailleerd zonder haarscherp te klinken. Snelle veranderingen doen zich in het nummer voor en wekken een ongeregelde indruk. Wie echter herhaaldelijk luistert, ondervindt een structuur met intrigerende verbanden.
Zulke nummers tonen de eindeloze wegen die een artiest kan uitgaan met de technologie die momenteel voor handen is en hoe persoonlijk elektronische muziek kan zijn.
Vermoedelijk is ‘VekoS’ het resultaat van zuivere improvistie tijdens een live-set en had het resultaat dus ook helemaal anders kunnen klinken. Met moordende ritmes en evoluerende analoge geluiden creëert het duo sporadisch geniale interacties om ze vervolgens tot op het bot te deconstrueren en met een wit blad te herstarten. Het gros van de tracks van de eerste cd valt onder dit kaliber. Een opvallende uitzondering is ‘Jatevee C’, waarmee Autechre de luisteraar op adem brengt met een groovend nummer waarin kraakbeats inslaan op een warme melodielijn. Deze verwrongen technohit zal beslist doorsijpelen naar het clubmilieu.
Nog zo’n prachtige stijlflirt passeert aan het einde van deel één (‘Bladelores’). Hier worden subsonische dubstep bassen in een luchtige en uitgestrekte compositie aangewend. De lage tonen krijgen om die reden een desolaat kantje wat rustgevend werkt. Het nummer geeft alvast een voorteken voor het ietwat toegankelijkere en afwisselendere verloop van deel twee. Daar gaat het duo nu en dan tewerk met stabielere hiphop ritmes en ligt de klemtoon hoofdzakelijk op sfeer.
In ‘Nodezsh’ zijn het de overweldigende harmoniën van doortrokken synths die de unieke kwaliteiten van het duo in de verf zetten. Het tegenbeeld van de terughoudendheid laat zich horen in ‘Spl 9’ als vervormde tonen en beats de oren van de luisteraar onuitputtelijk voorbij razen. Dit moet de gepaste soundtrack zijn om landschapsbeelden voorbij te zien snellen in de trein, metro of op de autostrade.
De duur van de nummers varieert tussen de 4 en de 12 minuten wat bij het beluisteren zorgt voor een illusie van tijd, want de muziek staat nooit stil. In het langdurige ‘Cloudline’ bijvoorbeeld evolueren en dialogeren (door middel van echos) de verschillende lagen met hun vele details gedurende de ganse rit. Dat verkleint de kans op verveling, maar maakt van ‘Exai’ een uitputtingsslag die begint bij het zwaarste deel. Onervaren luisteraars kunnen zich daarom beter eerst fixeren op de gematigdere stukken van cd 2 alvorens ze de hectische fases trotseren. Het effect blijft uiteindelijk hetzelfde: van moment tot moment vervoerd worden naar een muzikale extase.
