Qua politiek engagement is het kwartet van de Italiaanse rietblazer Francesco Bearzatti niet aan haar proefstuk toe. Na ‘Suite for Tina Modotti’ uit 2008, opgedragen aan de Mexicaanse communistische activiste, verscheen in 2010 ‘X (Suite for Malcolm)’. Opmerkelijk bij deze laatste release is dat de historische inhoud een grote invloed heeft op het muzikale resultaat.
Niet dat de muziek van het viertal zo anti-burgerlijk of hermetisch zou zijn. De composities zijn aantrekkelijk, catchy en kennen het klassieke verloop van thema, solo’s en de herneming van het thema: nu eens breed uitgesponnen, dan weer ritmisch scherp en kortgeknipt uitgewerkt.
De soloruimte wordt vooral benut door de beide blazers, waarvan saxofonist en klarinettist Francesco Bearzatti de energiekste is. Meer dan trompettist Giovanni Falzone – die uitgesproken melodische en in het vertrouwde register opereert – zit de bandleider al eens op het randje zonder er over te gaan. Overblazen wordt bij hem heel natuurlijk geïntegreerd in het geheel en de elektronische effecten worden even bescheiden als smaakvol aangewend.
Wat ‘X (Suite for Malcolm)’ zo speciaal maakt is het beschrijvende karakter van de muziek. Dit gaat zelfs zo ver dat de plechtstatige ouverture (die op het einde nog eens herhaald wordt als begeleiding voor een spoken word van Napoleon Maddox) musical-allures krijgt. Toch zijn de stukken intrinsiek sterk genoeg om op zichzelf te staan en te overtuigen zonder de verhaalcontext.
Desalniettemin zijn de referenties naar de inhoud bijzonder leuk om volgen. Het discosfeertje met de lichtjes pompende bas van ‘Cotton Club’, het door de achterbuurten slenterende en daarna funky evoluerende ‘Prince of Crime’ of de knorrende en krakende freejazz van ‘Satan in Chains’ (niet de strafste kant van de groep, maar voor de beperkte duur best verdedigbaar) doen hun werk meer dan behoorlijk en vormen tegelijkertijd interessant materiaal voor improvisaties.
Al even expliciet klinkt ‘Conversion’ waarin de religieuze rust van de muziek vage herinneringen aan gregoriaans en Oosterse muziek laat horen. Dit laatste element mag expliciet doorbreken in ‘Hajj’ met een cirkelend thema, gespeeld door Bearzatti op xaphoon (bamboesaxofoon). Als bonustrack, los van het levensverhaal van van Malcolm X, eindigt het album met ‘Kinshasa (to Muhammad Ali)’, waarin het ritmisch buitelende thema voor een even voorspelbare als overtuigende, feestelijk Afrikaanse sfeer zorgt.
‘X (Suite for Malcolm)’ is een complexloos plaatje verhalende jazz geworden dat toegankelijkheid koppelt aan verfrissende en direct aansprekende composities. Dat de muzikanten niet proberen elk zoveel mogelijk terrein in te pikken, maar als geheel spelen, versterkt de ongedwongen sfeer die door de muzikaliteit van de groepsleden nergens gezapig wordt. Een plaatje dat om alle goede redenen de labels “mooi” en “leuk” verdient.
