De Zwitser Frank Martin (1890-1974) is niet onmiddellijk een wereldberoemd componist. Ten onrechte, bewijst deze cd, die naast 'Passacaille for Strings' en 'Trois Danses' voor hobo en harp twee meesterwerken voor cello en orkest bevat. De Nederlandse Quirine Viersen toont daarin dat ze haar stilaan internationale faam meer dan waard is.
Als componist is Frank Martin een autodidact, wat misschien deels een verklaring is voor zijn hoogstpersoonlijke stijl. Zijn harmonische taal behoudt nog een min of meer tonale voet aan de grond, maar zoekt tegelijkertijd naar expressionistische en soms beklemmende kleuren. Melodisch schuwt hij de onverwachte sprongen niet, maar laat hij ook ruimte voor brede romantiek. De meerlagigheid die daardoor vaak ontstaat, is van bij het begin van het celloconcerto te horen. Een brede en lyrische melodie van de cello lijkt de toon te zetten voor een typisch romantisch concerto, maar de toon verandert al snel wanneer het orkest erbij komt. Hun bijna modaal tapijt van parallelle akkoorden contrasteert fel met het improvisatorisch karakter van de cello. In het allegro dat op deze trage inleiding volgt, komen de kenmerken van Martins ritmische schrijfwijze dadelijk tot uiting. Zijn ritmes zijn erg actief, met veel syncopes en accentverschuivingen. Dat drijft hij nog meer tot het uiterste in het virtuoze slotdeel van het concerto en in de 'Trois Danses'. Al gebruikt Martin voor de drie delen de namen van Zuid-Amerikaanse dansen, erg dansbaar is de muziek niet. Het werk heeft wel een erg levendig karakter, dat vooral ontstaat door de onregelmatige maatsoorten en de verrassende accenten. Die zijn in de eerste plaats te vinden in de harppartij, terwijl de hobo voortdurend grillige en onvoorspelbare melodieën speelt. Hoboïst Henk Swinnen en harpiste Kerstin Scholten vertolken deze partituur met veel beheersing en een perfect gevoel voor timing. De virtuositeit en muzikaliteit van celliste Quirine Viersen is echter van een nog ander allooi. Naast een heerlijk warme en volle klank beschikt zij over een uniek legato en een meesterlijk gevoel voor richting, wat ze na haar indrukwekkende vertolking van het celloconcerto ook bewijst in de 'Ballade voor cello en kamerorkest'. In dit werk bouwt Martin de spanning gradueel op tot een dramatische climax vol dissonanten, om daarna naar de rust van het begin terug te keren. Eens te meer valt hier zijn aparte harmonische taal op, die naast expressieve uithalen niet terugschrikt voor momenten van tonaliteit.
Al deze werken worden hoorbaar vol overtuiging begeleid door het Nederlands Radio Kamerorkest en dirigent Kenneth Montgomery. In 'Passacaille for Strings', waarmee de cd afsluit, krijgen zij de kans om alleen voor het voetlicht te treden. Het contrapunt in dit werk is een sprekend bewijs van Bachs invloed op Martin, wat helemaal naar voren komt in deze energierijke vertolking.
Dankzij de sublieme vertolking van Quirine Viersen is deze cd niet alleen een perfecte kans om een ondergewaardeerd componist te leren kennen, maar ook een must voor elke celloliefhebber.
Meer over Frank Martin
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
