Van de vele concerti die Joseph Haydn componeerde als hofmuzikant zijn jammer genoeg maar enkelen van bewaard gebleven. En zelfs over de twee gekende celloconcerti, in do en re groot, tastte men lang in het duister. Het ene werk werd pas in 1961 herontdekt, terwijl het andere concerto lang werd toegeschreven aan de virtuoos Anton Kraft, voor wie Beethoven later ook zijn tripel concerto zou componeren. De Nederlandse celliste Quirine Viersin voert beide werken uit, begeleidt door het Combattimento Consort Amsterdam, een orkest dat op historische instrumenten speelt. Van de twee concerti is het tweede meer lyrisch, terwijl het eerste, dat twintig jaar ervoor werd geschreven, nog over de schouder heen naar de barokke periode terugkijkt.
Haydns zestigste symfonie scheidt beide concerti op deze plaat. Het is geen klassieke vierdelige symfonie, maar een bewerking, in zes delen, van toneelmuziek die Haydn schreef voor het zeventiende-eeuwse toneelstuk 'Le Distrait' van Jean-François Regnard. Haydn moet bijzonder van dit comedia dell'arte toneelstuk gehouden hebben want uit de muziek spreekt een typisch Haydniaanse humor. Het karakter van de vergeetachtige Leander, het hoofdpersonage van het toneelstuk, wordt uitgebeeld in een passage aan het eind van het eerste deel, waar de muziek opeens de weg lijkt verloren te zijn en twijfelend tot stilstand komt om dan, alsof de muzikanten zich herinneren hoe het nu verder moet, plotseling de draad weer op te pikken. In het laatste deel zit een soortgelijk effect, als de strijkers stoppen om hun laagste snaar te herstemmen, waarmee de muziek met ongeëvenaard élan verder gaat.
In de concerti speelt Quirine Viersen met een donkere, wat zware klank die haar cello bij momenten de nodige ernst verleent. De mineur passage uit het concerto in Do groot bijvoorbeeld, krijgt zo een extra dramatisch kantje. Maar het is opmerkelijk hoeveel kleur Quirine Viersen in beide concerten kan steken, binnen het wat monochrome palet dat de darmsnaren op haar cello toelaten. In de hoogte klinkt zij met een gesluierde, wat hese klank, bijna volledig vlak, die deze muziek veel beter past dan een opgewonden 'prima donna' toon met een veel te snelle vibrato. En hoewel ze behoorlijk scherpe accenten kan geven, verliezen snelle passages nooit hun lichtheid.
De robuuste klank van het Combattimento Consort toont zich ook weer in deze opname, waar de twee concerti maar vooral de symfonie met heel veel vuur en enthousiasme gespeeld worden. De blazers klinken heerlijk luid, met zware hobo's, hoge hoorns en harde, droge pauken waarbij de strijkers, op darmsnaren, geen enkele moeite hebben om mee te kunnen in de balans. Hoewel de strijkers strikt zonder vibrato spelen en dus een 'vlakke' klank bezitten, wordt de opname boeiend gehouden door het contrast in de dynamiek, of de gevarieerde manier waarmee melodieën gefraseerd worden.
Dit is een erg mooie cd geworden, die een knappe en heel muzikale uitvoering van Haydns concerti voor cello bindt aan een vurige, opzwepende en boven alles theatrale uitvoering van een van Haydns meest interessante symfonieën.
Meer over Joseph Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
