Wie het grote oeuvre van Handel onder ogen neemt, zou vergeten van Handel naast een ontzettend productief componist ook een van de beste organisten zijn tijd was, twee in rang misschien pas na Johann Sebastian Bach. De zes concerti opus 7 vormen de bekroning van Handels instrumentale oeuvre en mogen gerust samen met Bachs 'Brandenburgse Concerti' of Vivaldis 'L'Estro Armonico' tot een hoogtepunt uit de barokliteratuur gerekend worden. Ze worden hier op een dubbel-cd gepresenteerd door de Engelse Academy of Ancient Music en haar dirigent Richard Egarr, die voor de gelegenheid ook solist is en het ensemble van achter het orgel leidt. Om de vrije ruimte op de tweede cd op te vullen, werd voor een verzameling andere werken van Handel gekozen, waaronder drie klavecimbelstukjes en het orgelconcerto in F, HWV295.
Sommige concerti worden vooraf gegaan door een 'voluntary' of een vrije improvisatie op materiaal uit dat concerto. Traditioneel was zo een 'voluntary' een moment waarop de organist zijn fantasie de vrije loop kon laten voor en na een religieuze dienst. In de zeventiende eeuw vonden zulke 'voluntaries' ook hun weg naar seculiere composities. Harmonisch kunnen die improvisaties behoorlijk gedurfd uit de hoek komen. Dat is niet zomaar een bevlieging van Richard Egarr maar het resultaat van een onderzoek naar toenmalige gebruiken. Een inleiding als bij het zevende concerto, met zijn dreunende bassen, vrije modulaties en knarsende dissonanten, die uiteindelijk glorieus uitmonden in Bes majeur, de toonaard van het concerto, is typerend voor zulke improvisaties, die vol overgave buiten de lijntjes van de anders zo elegante barokmuziek kleuren.
Richard Egarr speelt schitterend, zowel op orgel in de concerti als op klavecimbel in twee 'chaconnes' HWV 485, 442 en een fuga HWV 264. Hij gebruikt de verschillende registers van zijn instrument erg effectief en dat stelt hem in staat om een grandioze entree te maken maar loopjes en allerhande snelle passages transparant en verstaanbaar te houden in een meer bedeest register. Even belangrijk is dat de muzikanten van de Academy of Ancient Music hem hierin naadloos blijken te volgen. Elke nuance die Egarr maakt wordt dan ook overgenomen in de strijkers. Dat zorgt voor een symbiose tussen solist en orkest die lang niet overal vanzelfsprekend is. De vrij grote bezetting zorgt voor een dikke klank maar het enthousiasme van de muzikanten straalt van deze muziek af, daarvan getuigen de gedreven, snelle finales.
Geen enkele andere opname illustreert de grootsheid van Handels orgelmuziek zo goed als deze schitterende dubbel-cd. Het vergt absoluut geen moeite om een Handel glorieus achter het klavier van een Engels kerkorgel te zien zitten in deze heerlijk machtige, muzikale en door en door Engelse opnames. Wie Handels concerti wil ontdekken of gewoon wil horen hoe veelzijdig een concertant orgel uit de hoek kan komen, hoeft niet verder te zoeken dan deze uitgave.
Meer over George Frideric Handel
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
