Van Gustav Holst (1874-1934), van Letse ouders maar zelf door en door Engels, wordt wel eens gedacht dat hij een 'one-trick pony' was, een componist die gekend is vanwege een enkel groot orkestwerk. In Holsts geval is dat dan de monumentale orkestrale suite 'The Planets'. De waarheid is echter dat Holsts oeuvre groot, divers en – wat volwassen werken betreft – van een consistent hoog niveau is. Dat bewijst deze cd, met daarop vier uittreksels uit één opera en drie balletten, door het BBC National Orchestra of Wales onder leiding van wijlen Richard Hickox.
Dat de werken die Holst voor het podium schreef (het zijn er alles bij elkaar meer dan twintig) nagenoeg allemaal weinig succes kenden, ligt niet aan de dubieuze kwaliteit van de muziek maar grotendeels aan de doorgaans zwakke libretti. Holst componeerde, dat bewijst deze plaat, inventieve, onmiskenbaar Engelse muziek maar waar hij als componist in slaagde, namelijk inschatten wat bij het publiek aanslaat en wat niet aanslaat, daar sloeg hij als dramaturg vaker de bal mis. Zo komt het dat een ballet als 'The Morning of the Year', dat het pompeuze onderschrift 'A Representation of the Mating Ordained by Nature to Happen in the Spring of Each Year' als ballet flopte maar de zelden gespeelde muziek zelf verrassend mooi klinkt, met echo's naar zowel Engelse renaissance- als volksmuziek. 'The Lure', een orkestraal ballet uit 1921 ruikt dan weer naar het Russische exotisme van Rimsky-Korsakov en het mechanische van Stravinskis 'Sacre du Printemps'.
'The Perfect Fool', Holsts opera-satire op werken van Debussy, Verdi en, boven al, Wagners 'Parsifal' is nooit echt een succes geworden maar de introductie, de balletmuziek waarmee de opera begint, doet het in de concertzaal wat beter. Het is dan ook het enige enigszins gekende werk op deze plaat. Meteen valt op hoe stevig het BBC National Orchestra of Walen in haar schoenen staat, hoe poëtisch de verschillende soli in fluiten, harp, hoorn of fagot klinken, hoe heerlijk zacht de strijkers en hoe kernachtig de kopersectie kan klinken. Richard Hickox laat Holsts muziek niet verzinken in bombast maar houdt de vier werken beknopt en krachtig. In plaats van gezwollen laat-romantiek ruimt het orkest zo plaats voor slanke, eenvoudig aandoende lyriek die vaak heel onschuldig kan overkomen.
Hickox' achtergrond die gedeeltelijk in de oude muziek ligt komt tot uiting in de verstaanbaarheid en heldere dictie van het koor. Zoals zowat al zijn Engelse collega's, lagen Holsts roots namelijk ook sterk in de Engelse volks- en koormuziek en dan is het niet verwonderlijk dat de muziek bij het ballet 'The Golden Goose', een bewerking van een sprookje van de gebroeders Grimm, ook een belangrijke koorpartij bevat. De Joyful Company of Singers declameert echter perfect verstaanbaar. De invloed van volksmuziek is ook voelbaar in pastorale instrumentale thematiek zoals die in de viool en de fluit weerklinken in de 'Dance of the Three Girls' uit diezelfde 'Golden Goose'.
Een eendagscomponist (om het zo te verwoorden) was Holst dus zo niet maar deze meer dan degelijke uitvoering kan hopelijk helpen om zijn vergeten werken weer wat in de belangstelling te krijgen.
Meer over Gustav Holst
Verder bij Kwadratuur
