Hij is af. De Mahler-cyclus waar dirigent Jonathan Nott en zijn Bamberger Symphoniker in 2005 aan begonnen, is ondertussen volledig – op Mahlers onvoltooide tiende na. Besluiten met een simultane release van de zesde en de achtste symfonie is niet echt gebruikelijk. Nott zegt echter verwantschap te voelen tussen beide symfonieën: in allebei staat een zekere strijd centraal, een die zich niet alleen thematisch laat voelen, doch ook harmonisch (duidelijk in de achtste) en vormelijk (prominent in de zesde). Over de zesde zei Mahler zelf dat ze slechts kon 'begrepen' worden door diegenen die zijn vorige vijf creaties kenden, dus in die zin houdt Notts volgorde van opnemen zeker steek. Ondertussen heeft het publiek tevens kunnen doordringen tot Notts visie op Mahler. De gemene deler van zijn negen volumes is de detaillistische aanpak: hier is geen dirigent aan het werk die zich overgeeft aan de orgiastische omvang van de monumentale schaal van Mahlers symfonieën, maar iemand die er naar streeft om elke nuance in de partituur naar boven te halen. Dat staat theatraliteit echter geenszins in de weg. Alleen vult de dirigent dat begrip niet in naar de pathetische betekenis van het woord: precies door de texturen helder, knapperig en krokant te houden, krijgen zijn interpretaties een onderhuidse spanning die menig emotioneel exuberante historische opname ontbeert.

Authenticiteit is voor Nott eveneens een kernwoord. Onnadenkend uitvoeren wat de partituur en de overlevering voorschrijven is daar niet bij, wel grondig evalueren wat bepaalde aanduidingen zouden kunnen betekenen en hun belang eventueel opwaarderen. De discussie over de plaatsing van het scherzo en het andante, waarvan Mahler nooit duidelijk heeft gezegd welk deel nu precies als tweede en welk als derde moest worden gespeeld, zal allicht blijven woeden. In zulke kwesties betoont Nott zich dan weer bijzonder modest: hij zegt aan te voelen dat het andante beter na het scherzo komt, en op basis van deze opname is dat zeker te rechtvaardigen. De orkestrale uitzinnigheid die de dirigent in het eerste deel, dat hij met een behoorlijk snel basistempo op de luisteraar laat afkomen, naar boven haalt, zet zich in het scherzo verder. Het wordt een deel waarin het burleske en het krankzinnige nooit ver uit de buurt zijn. Voor het andante durft Nott dan weer alle tijd te nemen. Als een meditatie voorafgaand aan de finale, waarin orkest en dirigent alle opgestapelde energie als een opslagplaats vol dynamiet laten ontploffen, verschuift de klemtoon van de symfonie quasi naar dit door Nott zorgvuldig uitgetekende ballet. De Bamberger Symphoniker mag demonstreren dat het niets dan uitstekende solisten aan boord heeft, die de noten binnen hun notenbalken kunnen laten walsen, om ze voordien of verderop rigoureus gevangen te houden in een veld van concentratie waaraan geen toehoorder kan ontsnappen.

Kregen de vocalisten op enkele van Notts vorige Mahler-opnames niet altijd unaniem lof toegezongen, dan moet absoluut gezegd dat de Bamberger Symphoniker beter verdient. Haast op eigen houtje heeft Nott dit orkest op de kaart gezet als een van de belangrijkste van Europa. Momenteel wordt de man getipt als een van de figuren die weldra zal opklimmen naar hogere regionen. Zelf geeft hij echter aan dat een band tussen musici en chef zich vertaalt naar een uitzonderlijk muzikaal resultaat. Inderdaad vertoont Nott niet echt de neiging om zich bij gereputeerde orkesten wereldwijd als gastdirigent te profileren. Wat betekenen immers geld, beroemdheid en reputatie als er niet op een integere manier kan gemusiceerd worden? Zo maakt de dirigent van Mahlers zesde niet de zoveelste tragische promenade van ruim een uur en een kwartier, maar laat hij die ondertitel beleefd links liggen. Schoonheid, daar is het hem om te doen. De schoonheid van het andante bijvoorbeeld, dat omgeven door het militaire karakter van het eerste en het vierde deel en geflankeerd door de grimas van het scherzo, door Nott opnieuw lijkt uitgevonden te worden.

Meer over Gustav Mahler


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.