Alle gekheid op een stokje: een klassiek programma van bijna anderhalf uur rondom muziek uit Oekraïne? Het kan, tenminste als men de opdracht niet al te streng opvat. Zo kreeg Tchaikovsky's tweede symfonie als bijnaam 'Little Russian' mee, omdat de componist drie volksmelodieën uit de streek in zijn partituur verwerkte. Het stuk ontstond bovendien na een bezoek aan zijn zuster Sasha, die er woonachtig was. Toch is het een symfonie die in geen enkel opzicht in het patriottistische denken van de groep van "De Vijf" past. Geweten is immers dat Borodin, Balakirev, Rimsky-Korsakov, Cui en Mussorgsky samen een collectief vormden dat streefde naar een eenheidsgeluid dat dan "typisch Russisch" moest zijn en dat een tegengewicht wilde bieden tegen de vernieuwingen in het Westen. Tchaikovsky begreep echter de waarde van wat in Europa aan de gang was en dat leverde tijdens zijn leven enkele conflicten op met de componisten uit het groepje, die Tchaikovsky's werk niet konden pruimen. Toch wordt Tchaikovsky op deze cd naast Mussorgsky, tot op zekere hoogte een "rivaal", geplaatst. Diens 'Night on the Bare Mountain' is een verklanking van een plek die effectief bestaat nabij Kiev, kortom een tweede duidelijke verwijzing naar Oekraïne. Als ankerwerk bevat dit album tot slot de schilderijententoonstelling van diezelfde componist, in de georkestreerde versie van Ravel. Een klassieker met veel solistische passages, waarvan het vooraf maar de vraag was of het minder gerenommeerde Bournemouth Symphony Orchestra er iets mee zou kunnen.
Dat blijkt enorm goed mee te vallen, meer zelfs: de musici spelen de muziek erg goed in. Dat het niet altijd oude rotten moeten zijn die het mooie weer maken, bewijst overigens dertiger Kirill Karabits, een van de opkomende jonge dirigenten binnen Europa. Zelf is hij van Oekraïense afkomst – wat uiteraard de insteek van zijn tweede opname voor Onyx verklaart – maar inmiddels staat hij in het Verenigd Koninkrijk aan het hoofd van Bournemouths belangrijkste orkest. Steeds vaker wordt hij bovendien gevraagd door buitenlandse orkesten en met celliste Anne Gastinel werkte hij bijvoorbeeld al samen voor het Schumann-concerto, dynamisch aan het hoofd van het Orchestre National de Lille. Wat Karabits schijnbaar niet probeert is de muziek totaal te disseceren. Mussorgsky, al bij al iemand van het grote symfonische effect, vraagt dat ook niet echt; bij Tchaikovsky valt een ultraverfijnde aanpak dan weer wel te overwegen. De dirigent kiest hier echter voor de grove korrel en maakt steeds weer heel duidelijke keuzes, wat de muziek heel doorzichtig en toegankelijk maakt. De tweede van Tchaikovsky wordt hierdoor behoorlijk statig en robuust, een effect waar andere versies soms wel voorbij geraken. Anderzijds voelt het Russische, wat plechtstatige en celebrerende karakter van deze muziek niet geforceerd aan: Karabits slaagt er in om de culminerende klanktapijten als vanzelfsprekend naar hun climax te tillen en vanuit dergelijke hoogtepunten een nieuw idee te laten ontwikkelen.
De solisten van het Bournemouth Symphony Orchestra verbazen overigens in positief opzicht: in de schilderijententoonstelling zijn ze quasi unaniem van uitstekende makelij en ook in dat werk slagen ze erin om op heldere, ietwat onbehouwen, maar erg luisterrijke wijze de prachtige melodieën in een totaal ongedwongen kader te presenteren. Deze opname klokt overigens af boven de tachtig minuten, dit vanwege de 'A Night on the Bare Mountain', tegenwoordig nog maar zelden of de affiches. Als men het opvoert, doet men dat trouwens meestal in de "bewerking" van Rimsky-Korsakov, die het stuk niet arrangeerde, maar in feite herschreef en er een eigen verhaal mee brouwde. Karabits vond het origineel echter niet minder aantrekkelijk en voert dit werk in deze gedaante uit. Op die manier koppelt hij dus een prachtige symfonie aan een regelrechte klassieker, naast een vergeten symfonisch gedicht dat verre van slecht klinkt en zelfs een aangename (zeer effectrijke!) ontdekking is voor de gemiddelde melomaan. Na zijn veelbesproken debuut bij Onyx, met muziek van Aram Khachaturian, heeft Kirill Karabits de verwachtingen duidelijk overtroffen met zijn jongste opname. Een dirigent om goed in de gaten te houden en een opname om te koesteren.
