Rachmaninoff is niet meteen gekend voor zijn orkestwerk en van de drie werken op deze cd wordt er maar eentje met enige regelmaat uitgevoerd. Het symfonische gedicht 'Isle of the Dead', is gebaseerd op het gelijknamige schilderij van de Zwitserse symbolistische schilder Arnold Böcklin, waarin een eenzame figuur in het wit een doodskist per roeiboot naar een dreigend en imposant uitziend eiland brengt.
Met de andere twee werken zijn weinig mensen waarschijnlijk vertrouwd. Het eerste deel van een symfonie in d mineur uit 1891 was alles wat overbleef van Rachmaninoffs eerste compositiepogingen in het genre. Een 'echte' eerste symfonie volgde vier jaar later maar de uiterst negatieve reactie van publiek en critici (de première was een totale mislukking want het werk was nauwelijks gerepeteerd en collega-componist Alexander Glazunov die dirigeerde was waarschijnlijk zelfs dronken) raakten de gevoelige Rachmaninoff diep en het werk bleef onuitgegeven en werd gauw vergeten. Twee jaar na zijn dood werden de partijen ontdekt in de bibliotheek van het conservatorium van het toenmalige Leningrad.
Zoals op eerder opnames van het orkest (steeds weer met symfonische gedichten – is dit een stokpaardje van dirigent Gianandrea Noseda?) met muziek van Liszt en Smetana, krijgt deze muziek een gezond, dramatisch gevoel mee, zeker het 'Isle of the Dead'. De introductie houdt Noseda zo mysterieus dat de luisteraar de nevel haast kan voelen. De symfonieën worden traditioneler opgevat. De 'jeugdsymfonie' voelt heel klassiek-romantisch aan, mede dankzij zijn duidelijke echo's naar Tchaikovski's muziek en de Russische thema's en melodietjes waarop het werk gebaseerd is. De eerste symfonie klinkt even klassiek, zonder de vaak gezwollen uitgevoerde rubato's en hoog-romantische climaxen die Rachmaninoffs pianoconcerti kenmerken. Zelfs het expansieve tweede thema van het openingsdeel bezit een vast tempo en een helderheid die elke opeenvolgende climax vlotjes doorsnijdt.
De klank van de BBC Philharmonic blijft herkenbaar: de juistheid en precisie waarmee zelfs de snelste trekken neergezet worden (luister in dit opzicht maar naar de finale van de symfonie met haar accurate houtblazers) en de transparante, lichte algemene klank van het orkest die deze muziek haarfijn en objectief overbrengt. Het eerste en laatste deel van de symfonie bezitten bovendien een onstuimige energie, met scherpe kopers en slagwerk en strakke, hoekige accenten en ritmiek.
Zoals eerder cd's bij Chandos, levert de BBC Philharmonic ook hier weer grote kwaliteit af, met werk van Rachmaninoff dat doorgaans wat te gemakkelijk overschaduwd wordt door de veel bekendere pianoconcerti. Met een precisie en helderheid als deze mogen het orkest en haar dirigent nog vele cd's uitgeven.
Meer over Sergei Rachmaninoff
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
