Van 3 tot en met 5 augustus heeft in de Abdij van Floreffe, tussen Namen en Charleroi, de elfde editie plaats van Esperanzah!, een festival dat vroeger aanspraak kon maken op de titel “best bewaarde geheim van de Belgische festivalscène”, maar dat ondertussen een vaste waarde met een eigen aanhang geworden is.
Esperanzah! plaatsen is niet zo moeilijk. Wie de programmatie van Sfinks en Couleur Café volgt, kan niet om de parallellen heen: veel oog voor sociaal engagement, een goed uitgewerkte randanimatie en een muzikaal aanbod dat sterk inzet op traditionele muziek, pop-rock, reggae, hiphop en andere beats. Met een stevig inbreng van deze laatste sectoren leunt Esperanzah! nog net iets meer aan bij Brusselse opener van de festivalzomer dan bij het Boechoutse festival van wereldmuziek. Toch is met name de programmatie van de (al dan niet moderne) traditionele muziek dit jaar bijzonder indrukwekkend.
Wereldmuziek & wereldklasse
Met de Tunesische Emel Mathlouthi en de Angolees Bonga heeft het festival twee artiesten staan die ook op Sfinks aantreden. Waar deze laatste, ex-kampioen op de 400 meter, al decennia meegaat en vorig jaar met ‘Hora Kota’ zijn dertigste album vol lichtlopende, Zuiderse muziek uitbracht, is Mathlouthi een eerder nieuwe verschijning op de internationale scène. ‘Kelmti Horra’, eerder dit jaar uitgebracht, is haar eerste volwaardige album, waarop ze haar Arabische roots op een overtuigende manier mengt met gitaren, elektronica en beats. De titelsong van de cd heeft zowat de status van strijdlied van de Jasmijnrevolutie gekregen en laat een heel andere Mathlouthi horen dan de tiener die aan de universiteit bezig was met metal en gothic. De Tunesische is dan ook niet iemand die vast wil zitten in een muzikaal segment en dat laat ze op ‘Kelmti Horra’ overtuigend en muzikaal sterk horen: een optreden om naar uit te kijken.
Nog meer krasse knarren zijn er met El Gusto, voluit het El Gusto Orchestra of Algiers uit Algerije. Dit meer dan twintig muzikanten tellende orkest speelt chaabi, muziek met echo’s van Noord-Afrika, Andalusië en het Midden-Oosten. Chaabi was bijzonder populair in de jaren ’40 en ’50, toen moslims en joden in kaska van Algerije nog lief en leed deelden. De rijke, vaak betoverende en ontroerende muziek van die tijd wordt tot leven gewekt door een gevarieerd instrumentarium van ud, qanun, bendir, derbouka, accordeon, strijkers, fluit en piano.
Moderner geweld is er met Balkan Beat Box dat op het eerder dit jaar verschenen ‘Give’ liet horen nog steeds marktleider te zijn wat betreft het mixen van dansbare beats met Balkanmuziek, klezmer, electro, hiphop en zuiderse vibes. Het Franse Hilight Tribe toert dan weer al jaren met haar elektro-akoestische, repetitieve trancemuziek waarvoor het klassieke rockinstrumentarium wordt aangevuld met didgeridoo, sitar, shruti box en allerhande traditionele percussie. De Belgische muziekwereld is vertegenwoordigd door de Balkan- en gnawaritmes van Van Fan Fahre (met bekende figuren als Bart Maris en Berlinde Deman (FES) en Mathias Van de Wiele) en de uit Haïti afkomstige zangeres Marlène Dorcena die met haar oorstrelende muziek reeds te horen was op de eerste editie van Esperanzah! in 2002.
Pop & rock
Een opmerkelijke verschijning op de affiche van Esperanzah! vormen de zusjes Bianca en Sierra Casady die sinds 2003 een aardige reputatie opgebouwd hebben als CocoRosie. Van hun eerste album ‘La Maison de Mon Rêve’ tot hun vierde en voorlopig laatste ‘Grey Oceans’ (uit 2010) dwalen ze rond in een betoverende wereld van indiepop, folk en speelse knutselhiphop. Sierra is een klassiek geschoolde zangeres, wat in combinatie met allerlei klankgenererend speelgoed en veel kinderlijk enthousiaste ideeën resulteert in een muzikale sprookjeswereld voor grote kinderen. Nu eens staan de dames op het podium met het Amsterdamse Concertgebouworkest, dan weer met een eigen band, waarin een drummer vervangen wordt door een beatboxer. In deze laatste gedaante tekenden ze vorig jaar voor een van de hoogtepunten van het Dour festival.
Iets steviger werk is er dankzij de Britten van The Heavy met hun zweterige, nu eens verleidelijke, dan weer extatische, maar vaak van een vuil gitaarrandje voorziene funky soulrock. Het Spaanse Santo Machango en de Mexicanen van Molotov (ook te horen op Sfinks) halen hun energie dan weer uit de mix van rock en hiphop.
Reggae & hiphop
Met reggae is het altijd prijs: of het nu op het “alternatieve” Dour is, het urban Couleur Café of op het Zuiderse Polé Polé. Esperanzah! vormt geen uitzondering en presenteert dit jaar twee grote namen. Groundation zet ondertussen al veertien jaar lang de deur open voor invloeden van jazz, latin en Afrikaanse muziek, zoals ook te horen op het eerder dit jaar verschenen album ‘Building an Ark’, ondertussen al het achtste van de band. Opmerkelijk aan de groep is dat ze bewust kiezen voor een geluid dat gedomineerd wordt door akoestische of “klassieke” elektronische instrumenten in plaats van de alomtegenwoordige digitale techniek. Frontman Harrison Stafford is later dit jaar in België te horen met zijn soloproject Professor, maar op Esperanzah! staat hij met het klassieke moederschip.
Meer hiphop is er op Esperanzah! met de Franse in Kinshasa geboren rapper Youssoupha en de uit Sint-Petersbrug afkomstige DJ Vadim. Met deze laatste halt het festival een oudgediende van de abstracte, maar in zijn geval opmerkelijk soulvolle hiphop in huis. In 1995 vond deze producer onderdak bij het toonaangevende label Ninja Tune wat hij later verliet voor onder andere BBE. Hoe warm de muziek Vadim kan klinken zonder stroperig te worden, is te horen in ‘Beautiful’, een nummer van Vadims band The Electric, waarop ook Yarah Bravo meedoet. Deze rapster zal samen met Vadim de openingsdag van het festival afsluiten. Net als bij McAnuff en Bazbaz is ook deze samenwerking geen muzikale one night stand, want Bravo was jaren geleden al te horen met de veelbesproken Russion Percussion band van de nu in Londen woonachtige dj.
Jazz & beats
Wie zijn jazz alleen zuiver wil, heeft op Esperanzah! weinig te zoeken. Toch zal de gemiddelde jazzliefhebber wel warm kunnen lopen voor de passage van de Cubaan Roberto Fonseca. Groot geworden in de Buena Vista Social Club en aan de zijde van onder andere Rubén González en Ibrahim Ferrer bracht deze opvallend virtuoze pianist eerder dit jaar met ‘Yo’ zijn zevende album uit. Yo betekent zoveel als ik en Fonseca laat zijn Afro-Cubaanse muzikale persoonlijkheid hier opvallend breed horen door samen te spelen met ondermeer Fatoumata Diawara (een van de wereldmuzieksensaties van het laatste half jaar), de percussie van Baba Sissoko, de kora van Sekou Kouyate en een spoken word performance van rapper Mike Ladd.
En meer
Naast het muzikale aanbod op de twee podia heeft Esperanzah! ook heel wat (straat)animatie voorzien, van clows en circus tot een cocktailmixer, beeldende kunstenaars en breakdancers. Daarnaast is er ook een klein aanbod aan films rond artiesten die op het festival optreden (El Gusto, Staff Benda Bilili), andere muzikanten (L’Orchestra di Piazza Vittorio de Agostino Ferrente, Calypso Rose) of de rol die kunst en cultuur kunnen spelen bij het werken naar een rechtvaardigere wereld (‘Cultures of Resistance’).
Het sociale engagement van deze laatste prent is bovendien ook aanwezig op het terrein zelf. Esperanzah! heeft daarbij bewust aandacht voor duurzame ontwikkeling en milieu en huisvest een dorp voor klimatologische rechtvaardigheid.
Wie het festival moet missen, kan via diverse onafhankelijke radiostations uit o.a. Brussel, Luik en Namen wat inhalen. Onder de vlag Radio Esperanzah! zenden die concertfragmenten en interviews met artiesten uit: via de klassieke golven en online.
