Het Tsjechische platenlabel Supraphon geeft regelmatig nieuwe cd's uit met oude opnames erop. Op deze, die uit 1989 dateert, spelen pianist Ivan Moravec en het Tsjechisch Filharmonisch orkest, onder leiding van Jiri Belohlavek, de twee pianoconcerti van Johannes Brahms.
Brahms' concerti voor piano zijn erg verschillende werken maar hebben met elkaar gemeen dat ze allebei bijzonder virtuoos geschreven zijn en van het orkest een gelijke partner voor de piano maken. Het eerste concerto werd geschreven in 1858, na een lange en moeilijke ontstaansgeschiedenis. Brahms bedacht het eerste deel oorspronkelijk als een sonate voor twee piano's, veranderde dan van idee en besloot om er een symfonie van te maken, voor hij uiteindelijk voor een concerto voor piano en orkest koos. De lange inleiding en de grootse orkestrale manier waarop het werk bedacht is, getuigen van Brahms' eerdere plannen. Het tweede concerto, dat Brahms meer dan twintig jaar later schreef, is veel zachter van toon. De invloed van de symfonie is ook hier niet ver te zoeken, bijvoorbeeld in de vierdelige structuur van het werk, waarbij Brahms een ingenieus scherzo tussen het eerste en het trage deel inlast. Ook hier weer is het orkest bijna gelijkwaardig aan de piano.
Ivan Moravec voelt zich duidelijk goed in zijn vel met deze romantische muziek. De zware technische eisen van beide werken (snelle loopjes, vaak in erg wijde liggingen, en grote sprongen) zijn nauwelijks merkbaar. Bovendien bespeelt hij een breed gamma aan kleuren en schakeringen. In stille, dun georkestreerde passages voelt zijn spel bijna aan als kamermuziek, terwijl hij er absoluut geen moeite mee heeft het volle orkest bij te houden in overdonderende gedeeltes. Zijn eerder harde, nogal zware aanslag past goed in het eerste concerto, vooral in de hoekdelen, waar de piano al zijn duivels mag ontbinden. Toch kan Moravec ook bijzonder intiem klinken, zoals in het meditatieve middendeel van dit eerste concerto, of donker en van op afstand, zoals in het eerste deel van het tweede concerto.
Het orkest blijkt een waardige tegenspeler te zijn voor de pianist. De muzikanten van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest spelen met een hoorbaar enthousiasme, wat duidelijk in de overweldigende introductie van het eerste concerto te merken is, en maken erg veel kleur. De mooie cellosolo in het trage deel van het tweede concerto verdient zeker aandacht maar ook de rest van het orkest blijft hier bescheiden op het zelfde intieme niveau als de solist. Bovendien spelen, articuleren en fraseren strijkers, blazers en pianist op dezelfde manier. De strakke, vlotte manier waarop de muzikanten de snelle delen (de finale van het eerste of het scherzo van het tweede concerto bijvoorbeeld) uitvoeren, zorgt ervoor dat deze opname er eentje is om te koesteren. Het kleurverschil en de variatie die de muzikanten in de uitvoeringen van het tweede pianoconcerto leggen, maakt van deze vijftig minuten durende marathon een erg boeiende, mooie ervaring.
Heruitgaven kunnen tegenvallen en een beetje voorzichtigheid misstaat dus niet, maar deze opname van Brahms' pianoconcerti is zeker de moeite waard. Zowel solist als orkest voelen zich erg thuis in deze muziek en dat zorgt voor een boeiende, afgewerkte en mooie uitvoering van deze twee standaard repertoirewerken.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
