Gemoedelijk geroezemoes in de zaal, dat langzaam stilvalt terwijl de lichten worden gedimd. Een gedecideerd applaus wanneer de drie solisten het podium betreden. Een laatste reeks kuchjes, daarna een absolute stilte. Quirine Viersen zet het begin van Brahms’ weemoedige klarinettrio in en de ruimte verstart. Ian Brown pikt in vanuit het lage register en Michael Collins’ klarinet cirkelt gracieus om Viersens cello heen en neemt het openingsmotief in de vlucht mee. Zo wordt de passage van drie eminente kamermuziekspecialisten op dinsdag 2 juli misschien wel op gang getrokken. Een momentum van onaardse schoonheid, dat in de Gentse Handelsbeurs wel eens twee uur lang zou kunnen volgehouden worden.

Quirine Viersen (foto: Marco Borggreve)
Quirine Viersen (foto: Marco Borggreve)
De Handelsbeurs is een van die enkele uitzonderlijke zalen waarin het nog echt stil kan worden. Geen gerinkel van glazen hoorbaar uit de aanpalende bar, een geconcentreerd publiek en vooral een atmosfeer die zowel muzikant(en) als toehoorders inspireert, waardoor een bijzondere wisselwerking kan ontstaan. Dat was afgelopen seizoen bijvoorbeeld het geval toen pianist Steven Osborne Gent met een afmattend programma overviel: de magie die, nadat de laatste klank van Beethovens opus 111 in het ijle was opgegaan, nog even bleef hangen, vooraleer de zaal losbarstte in een uitbundig applaus... Die paar seconden waarop de hele zaal samen met de uitvoerder terugkeert uit het muzikale landschap en met beide voeten opnieuw op de rode bekleding van de zaal terecht komt, dat zijn ogenblikken om te koesteren, seconden waarin het afgelegde muzikale traject als het ware inwendig wordt gesynthetiseerd en in een gloedrijke herinnering uitkristalliseert. Op voorhand kan weliswaar nooit worden voorspeld of die toverachtige stemming in de zaal zal hangen, of als de luisteraar er ontvankelijk voor zal zijn. Met de drie uitzonderlijke musici die Michael Collins, Quirine Viersen (die Paul Watkins vervangt op de alternatieve datum waarop dit concert doorgaat, vanwege de extreme sneeuwval op 12 maart eerder dit jaar) en Ian Brown elk voor zich zijn, kan men de gok echter wagen.

Michael Collins is het soort muzikant dat zich niet te beteuterd voelt om aan allerhande repertoire te sleutelen. Een greep uit zijn laatste opnames laat dat meteen zien: enerzijds werkt hij aan een serie met Britse klarinetsonates en concerto's, waarbij hij in het kader van die laatste reeks overigens zelf het BBC Symphony Orchestra dirigeert. Daarnaast combineerde de man recent nog Mozart, Copland en de nog levende Kats-Chernin op een schijfje: van grote contrasten is de solist duidelijk helemaal niet vies. Tegelijk durft Collins ook over de grenzen van zijn eigen land heen kijken: het grote repertoire, tot en met onontgonnen parels van bijvoorbeeld Lutoslawski zagen recent nog het licht bij Chandos. Als dochter van een cellist bij het Concertgebouworkest ging Quirine Viersens aandacht op jonge leeftijd al onverdeeld uit naar de muziek. Ze nam een aanzienlijk deel van het kamermuziekrepertoire op in duo met pianiste Silke Avenhaus en samen zijn het graag geziene gasten in zowel Nederland als België. Allicht geen duizelingwekkende verkoopsaantallen, maar in 2000 nog als soliste op de planken met de Wiener Philharmoniker (in het kader van een Young Artist Award): niemand hoeft eraan te twijfelen dat Viersen genoeg podiumervaring heeft om met twee ervaren Britten het standaardrepertoire onder handen te nemen. Tot slot lijkt Ian Brown zo mogelijk nog meer dan zijn kompanen geboren voor de kamermuziek. Hij is lid van het gereputeerde Nash Ensemble, en ging een aantal jaar terug nog door het leven als begeleider van Maxim Vengerov. Vooral zijn uithoudingsvermogen zal in de Handelsbeurs op de proef worden gesteld, hoewel kan worden aangenomen dat Brown door de jaren heen de pianistieke fysiek van een titaan heeft ontwikkeld.

Michael Collins (foto: Ben Ealovega)
Michael Collins (foto: Ben Ealovega)
De klarinet is in het romantisch repertoire geen grote afwezige, maar honderden bladzijden muziek zijn er anderzijds ook niet overgeleverd. Waar er pianisten en strijkers bij de vleet waren, is het vinden van een begaafd houtblazer altijd een meer peniebele aangelegenheid geweest. Daarvan getuigt ook Johannes Brahms, die nadat hij Richard Mühlfeld had ontmoet en horen spelen, meteen de pen ter hand zou genomen hebben en twee van zijn grootste meesterwerken bij elkaar schreef. Het klarinetkwintet was een eerste hoogtepunt, het klarinettrio een tweede. In dat trio hanteert de componist drie melancholische stemmen, weliswaar in een klassiek vormenschema maar totaal anders dan bij Beethoven, het opus 11 dat als een classicistische doorwerking kan worden beschouwd. Het laatste deel, een variatiereeks, lijkt als goed gemutste vingeroefening in merkwaardig contrast te staan met Brahms' mature en ronduit adembenemende klarinettrio. Minder tegengesteld zijn de werelden van Brahms' eerste klarinetsonate, waarin het lijkt alsof op elke pagina cantabile gedrukt staat, en Beethovens opus 102 nr. 1 – al was het maar omdat eenzelfde wolk van existentiële vertwijfeling en troost om beide partituren heen hangt.

Hoe dan ook worden weemoed en het zich, als antwoord op de droefenis, laven aan muziek de kernwoorden van deze concertavond, met een programma waarin Beethovens opus 11 de zon vertegenwoordigt en Brahms' opus 114 de maan. Al zal het waarschijnlijk nooit echt donker worden de 2 juli, dankzij drie gerespecteerde musici die hun licht op dit fenomenale repertoire laten schijnen.

Meer over Michael Collins, Quirine Viersen & Ian Brown


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.