Voor wie de muziek uit het hart van Afrika graag beperkt tot de klassieke tamtam, danseressen in strooien rokjes en groepsgezangen: wakker worden! 'Congotronics 2 – Buzz'n'Rumble From the Urb'n'Jungle' kan daarbij een handje helpen, want psychedelische geluidsniveau's zijn de te horen bands immers alles behalve vreemd.
Een jaar na het verschijnen van de cd van Konono N° 1, de eerste in de reeks Congotronics, wordt de zoektocht naar de elektro-akoestische muziek van Kinshasa verder gezet. Op de cd en de dvd van 'Congotronics 2' zijn niet minder dan acht verschillende groepen te horen die zich allemaal trouw zweren aan de DIY attitude. Creatief met auto-onderdelen, megafoons, springveren of sardineblikjes bouwen ze hun eigen instrumenten of de elektronische versterking er voor. Afrikaanse percussie, elektrische gitaren, verstoorde duimpiano's en stemmen die alles tussen zingen en roepen presteren, bepalen de klank.
Vaak repetitief, soms tot in het obsessionele toe, verenigt deze muziek het beste van de klassieke repetitieve muziek, Afrikaanse ritmiek en gitaartwinkelingen, en de distortion van Jimi Hendrikx. Geen wonder dat gereputeerde pop- en rockacts als The Ex, Tortoise en Björk zich tot deze muziek aangetrokken voelen.
Ondanks hun min of meer gemeenschappelijke achtergrond slagen de verschillende groepen er in om elk een eigen sound te ontwikkelen. Zo kiest Masanka Sankayi voor een heel repetitief, gelaagd en broeierig geluid, waarbij de brommende baspartij uit een duimpiano komt die zo groot is dat een volwassen man er op kan zitten. Het zompige van deze groep staat in contrast staat met de meer melodisch en zelfs wat zoeter georiënteerde klank van de Kasai Allstars. Door toevoeging van elektrische gitaar, balafoon en lichtere percussie (het tikken op een fles is een perfect hoorbaar onderdeel van het instrumentarium) wordt de toonhoogte belangrijker en het klankbeeld veel lichter.
Bij Bolia We Ndenge wordt de zaak net omgekeerd. Buiten het accordeon kent deze groep geen melodisch of harmonisch instrument, waardoor het geluid heel percussief wordt. Bovendien is voor deze groep elektronica hoegenaamd niet aan de orde. Zoals de dvd duidelijk laat zien is hun muziek hoofdzakelijk bedoeld als begeleiding bij diverse dansen, wat mee verklaart waarom die muziek als luistermateriaal minder overtuigt. Bij Kisanzi Congo daarentegen is het muzikale aan zet. De duimpiano neemt het heft in handen en krijgt extra ruimte om te improviseren. Door het duidelijke rumbagevoel en de traditionele, meerstemmige zang verwijst deze groep het meest expliciet naar de klassieke Afrikaanse volksmuziek.
Dat het magistrale geluid van de Congotronics-artiesten niet vanzelfsprekend is, is te horen op 'Mulume', waar de band Basokin er niet meteen in slaagt om het geluid van twee gitaren en percussie te laten blenden. Wanneer dit na enige tijd wil lukt, komen de muzikanten duidelijk onder stoom en laten ze de muziek minutenlang hypnotiserend doordraaien.
De laatste track van de cd is gereserveerd voor Konono N° 1, live op Couleur Café 2005. De souplesse die van dit nummer afstraalt laat horen waarom deze band terecht als de aanvoerders van het Congotronics genre beschouwd worden, zeker wanneer de verstoorde duimpiano's het overnemen van de stemmen. Door de muzikale lijntjes te laten wisselen en er meerdere tegelijkertijd te laten horen ontstaat een polyfoon klankbeeld. Als geen andere band weet Konono N° 1 deze muzikale rijkdom te koppelen aan de meest opzwepende en opwindende muziek. De reactie van het Brusselse publiek liegt er niet om.
Het dvd-deel van deze uitgave zal nooit een prijs op een filmfestival wegkapen, maar dat was duidelijk ook niet de bedoeling. Plotse camerazwenkingen zorgen voor de sfeer van een zelf gedraaid toeristenfilmpje. De klank is echter prima en dit zonder dat er gebruik gemaakt werd van gesofisticeerde studio's: de meeste opnames werden gemaakt in openlucht, soms zelfs gewoon op straat.
De verschillen in kledij, dans, uiterlijk (de zanger van de Kasaï Allstars kan zo figureren als de Afrikaanse 50 Cent) en houding onderstrepen dat Congotronics veel gezichten kan hebben. een ding blijft echter bij alle bands hetzelfde: wie ze beluistert op een surroundsysteem moet de muziek niet loeihard zetten om de politie langs te krijgen. Zeker in streken waar burengerucht en psychedelische, vreemde gedragingen zware overtredingen zijn.
Meer over V/A
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
