'Integrales', zoals cdboxen met alle symfonieën of sonates van een bepaald componist wel eens genoemd worden, wekken sinds jaar en dag bij publiek én artiesten een zekere fascinatie op. Een van de integrales die al het vaakst voor het nageslacht is vastgelegd, is Beethovens bundel van tweeëndertig pianosonates. Bij het label ECM is de Hongaarse pianist András Schiff inmiddels aan het vierde volume van zijn versie bezig, met daarop de sonates opus 26, 27/1, 27/2 en 28.
De bekendste van de vier sonates op deze cd is opus 27/2, die later de bijnaam 'Mondschein' kreeg. Schiff ontdoet het openingsdeel – dat gekenmerkt wordt door ostinate triolen en gepunteerde ritmes – van alle overbodige dramatiek waar deze sonate vaak onder te lijden heeft. Zo kiest hij een tempo waarin de muziek een natuurlijke spanning behoudt en nooit slepend gaat klinken. Bovendien creëert hij een transparant kleurenweb waarbinnen hij ruimte laat voor lyriek, wat hij in de verf zet met een diepe, legatorijke pianoklank. Dezelfde sterktes kenmerken het eerste deel van opus 26, een thema met variaties. Het eenvoudige hoofdthema wordt uiterst natuurlijk en zonder overbodige franjes gepresenteerd. In de erop volgende variatiereeks weet Schiff telkens aansluiting te vinden bij de diverse karakters van de variaties – vooral de donkere kleuren in de ingetogen mineurvariatie maken indruk – terwijl hij ook in de meest verregaande variatie de harmonische basis van het hoofdthema in de verf zet. In de sonate opus 28 – ook wel 'Pastorale' genoemd – kan Schiff opnieuw zijn zin voor lyriek en lange legatobogen demonstreren. Deze hele sonate baadt in een rustgevend gevoel van majeur, dat enkel in het "Andante" kort wordt verstoord. Grote dramatische spanning, zoals die zich bij voorbeeld manifesteert in de "Marcia Funebre" uit opus 26, zoekt Beethoven in deze sonate echter niet onmiddellijk op. Net als eerder op de cd blinkt Schiff ook nu weer uit door de doordachte opbouw waarmee hij deze 'Pastorale ' gestalte geeft, daarbij geholpen door de prachtig klinkende Bösendorfervleugel waarop hij musiceert. Als er over de ganse lijn van deze cd al iets is wat een kleine bedenking oproept, dan is het de wat afgemeten, droge manier waarop de scherzo's soms vertolkt worden, al is dat misschien een erfenis van de historische uitvoeringspraxis. Iets meer ademruimte of iets meer leven in de klank had de uitvoering zeker ten goede gekomen.
Met dit vierde volume breit András Schiff een, ondanks de kleine bedenking, overtuigend vervolg aan zijn integrale. Hij toont zich als een pianist die de muziek voor zich laat spreken in plaats van absoluut te willen "interpreteren". Meer moet dat niet zijn!
Meer over Van Beethoven, L.
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
