Het RIAS Kammerchor, indertijd opgericht als muziekkorps door de geallieerden na de 2e Wereldoorlog, bewees al eerder niet vies te zijn van een portie modern klassiek. Het ensemble nam reeds vroeger de uit Oostenrijk naar Amerika geëmigreerde componist Ernst Krenek onder handen, met schitterend resultaat. Krenek, die zich in zijn tijd omringd zag door leden van de zogeheten “2e Weense School”, wilde bewust niet meedraaien in het twaalftonen-systeem en kiest consequent voor meer tonaal georiënteerde muziek. Dat wil niet zeggen dat zijn muziek vrij is van atonaliteit, integendeel zelfs, maar meer dan de theorie stond voor Krenek de kracht van de tekst en de muzikale expressie centraal.
Het uithangbord van deze cd zijn 6 motetten die Krenek concipieerde rond korte teksten van Franz Kafka. Dat klinkt op het eerste zicht interessanter dan het werkelijk is: in totaal leveren de motetten nog geen 20 minuten muziek, waarin meer dan de tekst het prachtige muzikale patroon van Ernst Krenek aan de oppervlakte komt. Bijzonder krachtig, bijwijlen zelfs hallucinant en hels qua harmonie, om daarna weer stil, strelend en zachtmoedig te klinken: bij het RIAS Kammerchor draaien de muzikanten hun hand niet voor de meest technische veeleisende stembuigingen.
De overige werken op de cd zijn gelijkaardig qua stijl. Vooral de ‘Kantate von der Vergänglichkeit des Irdischen’ springt in het oog: een lang uitgesponnen compositie (over het kwartier) voor sopraan, piano en koor. Pianist Philip Mayers schittert met subtiele begeleidingen, die bijzonder scherp uit de hoek komen als dat moet. Sopraan Caroline Stein is bovendien foutloos en glashelder in de hoogte. Elke noot die ze zingt komt precies op de goede plaats; dit is gewoon de perfectie nabij. Ook in Kreneks geniale herwerking van ‘Lamento della Ninfa’ naar het origineel van Claudio Monteverdi (meer recent herwerkt door Kris Defoort, ook een verrassende versie met tal van prikkelende elementen) komt de ideale Krenek naar buiten: een ingetogen mix tussen het spirituele, het exotische, het surreële, het breekbare en het weerbarstige. Zijn interpretatie van Monteverdi is timide, zonder aan overtuigingskracht te verliezen.
Het is een plezier te zien dat deze redelijk ontoegankelijke muziek toch nog een markt vindt. Harmonia Mundi tekent bovendien voor een prachtige uitgave met verzorgde teksten en voldoende historische situering. Op de voorcover prijkt niet toevallig een portret van Kokoschka: hemelse kunst waarbij de grenzen tussen het mensoverstijgende en het absoluut (meest fundamenteel) humane elkaar ontmoeten. In die vergeten uithoeken van het bestaan situeert zich de muziek van Krenek: pijnlijk, troostend en universeel.
Meer over Ernst Krenek
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
