Er zijn verhalen die door de loop van de geschiedenis groter worden gemaakt dan zijn eigenlijk zijn. Andere verdwijnen uit het collectief geheugen en verbazen diegenen die er plots mee worden geconfronteerd, omdat ze in strijd lijken met het grotere geheel dat is overgeleverd. Een voorbeeld: van Mozart wordt over het algemeen gedacht dat hij een superieur pianist was. Niet zomaar duikt af en toe het vertelsel waarin de virtuoos zonder visuele controle over zijn handen (er werd een doek over gelegd) nog steeds uitstekend kon improviseren. Toen de jonge snaak vele jaren later München bezocht en daar een fortepiano onder de vingers geschoven kreeg, zou het resultaat echter beduidend minder wonderbaarlijk geweest zijn. Een anoniem rapport uit die tijd getuigt immers dat Mozart het subtiele toucher dat dit instrument vroeg helemaal niet onder de knie had – niet onwaarschijnlijk gezien de klavecimbel tot die tijd het vaakst ter beschikking van de componist had gestaan. In een aantal werken die na deze aanraking met een instrument dat nieuwe mogelijkheden ontsloot ontstonden, is duidelijk te zien dat het genie met enorm veel aandacht voor de pianistieke parameters zoals dynamiek begon te noteren. Interpreten staat het op heden uiteraard vrij zich hier vrijheden in de permitteren die tot een meer esthetisch resultaat zouden leiden op een actuele vleugel, maar wie naar een historisch correcte basis terugwil, doet er goed aan zeer nauwkeurig de originele manuscripten te gaan bestuderen. Zelfs in de eerste druk van een partituur kunnen namelijk al fouten geslopen zijn omwille van onnauwkeurigheden te wijten aan laksheid bij uitgever of knechten. Gevolg is dat een uitvoerder van oude muziek tegenwoordig een bibliotheekpas moet hebben om uren lang naar een origineel handschrift te staren. Immers kan alleen zo de ware geest van een componist muzikaal opgewekt worden.
De in Zuid-Afrika geboren en momenteel in Londen woonachtige Kristian Bezuidenhout behoort niet tot die schare uitvoerders die van elke opname met een hedendaags instrumentarium een blasfemisch schandaal maken. Hij staat nuchter tegenover de keuze van de solist voor een specifiek instrument, maar grijpt zelf standvastig terug naar een klank die past bij het tijdperk waarin een compositie tot stand kwam. Voor Mozart viel zijn oog hier op een in Tsjechië vervaardigde kopie van een Weens instrument gedateerd 1805. In feite een ideale combinatie: Bezuidenhouts fenomenale gevoel voor inwendige frasering komt op dit kristalheldere instrument perfect tot uiting, waar tevens genoeg ruimte blijft voor de puur volumematige contrasten. Daarnaast heeft het instrument een simpelweg verbluffende klankrijkdom, hetgeen door een naakte, bijzonder natuurlijke opnamesetting bij Harmonia Mundi verder wordt onderstreept.
Zegt de fysiek van een uitvoerder iets over hoe deze de muziek benadert? Het voorbije decennium slankte Bezuidenhout een flink aantal kilogrammen af en evenzo kerngezond klinkt zijn Mozart. Nergens zijn er overtollige proteïnen te signaleren: zijn 'Prelude & Fugue K. 394' is een wonderbaarlijke oefening in balans, de mysterieuze fantasie K. 397 lijkt tegelijk verderlicht als loodzwaar en in de variatiereeks op Antoine-Laurent Baudrons 'Le Barbier de Seville' benut Bezuidenhout het volledige spectrum aan mogelijkheden dat zijn instrument hem laat. Twee sonates, waaronder de zeer gekende K. 311, vervolledigen dit vierde volume van een reeks die uiteindelijk de volledige klavierwerken van Mozart zal bevatten. Puur programmatisch bereikt Bezuidenhout eens te meer een evenwicht, deze keer zelfs tussen de inhoudelijke affecten onderling. Van tragiek en weemoed in de onvolledig gebleven fantasie (waarmee het album bovendien nog eens wordt afgesloten in de met enig aplomb voltooide versie van August Eberhard Müller) naar humor in de variaties en levensechte energetische velden in de sonates. De balans die Bezuidenhout opzoekt in zijn spel klinkt op een hoger niveau kortom door in deze ganse opname – een lijn die, als ze zich kan verderzetten naar de komende delen, deze cyclus tot een van de meest elementaire van na de eeuwwisseling maakt.
