"Barry Altschul and Mark Helias. Together. Doing that improvising thing. Truly blessed!" Jon Irabagon toonde zich op sociale media geen klein beetje enthousiast over zijn nieuwe trio. De Amerikaanse saxofonist bracht zijn befaamde kompanen mee naar Hnita-Jazz voor het debuut van het ensemble op Belgische bodem.
In 2011 speelde Irabagon (toen nog vooral bekend als de saxofonist van Mostly Other People Do The Killing) in diezelfde club nog een concert met twee gezichten. In de nasleep van zijn beruchte ‘Foxy’-plaat waarop de saxofonist bijna tachtig minuten lang non-stop soleert, bracht hij eerst een straffe, half geïmproviseerde suite om af te sluiten met een neutrale set oude composities en standards. Drummer Barry Altschul was toen ook al van de partij en liet een zeer energetische indruk na. Dat was ook deze avond niet anders. Ondanks een soms minder goede timing, kletste hij eenmaal op dreef nog steeds iedereen naar huis.
Vervolgens liet Irabagon zien uit welk hout hij gesneden is. Via een lange solopassage mocht hij het tweede stuk inleiden en deed dat door te citeren uit de rijke jazzgeschiedenis. Bekende en minder bekende riedels en bebopriffs passeerden de revue tot de ritmesectie hem vervoegde en het tempo zo hard werd opgedreven dat de saxofonist er af en toe werd uitgespeeld.
De bandleider voorzag in elk stuk een ruim solomoment voor een van de muzikanten. Altschul zorgde voor spektakel (ook toen het statief van zijn cimbaal onverwachts dubbel plooide) maar het was Helias die het publiek helemaal op zijn hand kreeg met impressionante vondsten, magische flageoletten en loepzuivere dubbelgrepen. Dat was nog meer het geval in de tweede set, waar het prachtige 'Illusive' een kolfje was naar de hand van de Amerikaanse contrabassist. In een kort, rommelend thema kwam de groep steevast samen terwijl Helias in de tussenstukken lang mocht uitweiden.
Irabagon wist de kwaliteiten van zijn medespelers helemaal uit te buiten, maar zelf stond hij ook regelmatig in de schijnwerpers. Van macho-boplijnen en manipulaties van het riet tot schurende glissandi en pointillistisch staccato, in elk stuk liet de saxofonist (deze avond uitsluitend op tenor) een ander aspect van zijn muzikaal karakter domineren. Hij toonde zich dit concert als een stilistische kameleon die zonder problemen schippert tussen totale vrijheid, cerebraliteit en kleffe banaliteit, weliswaar met een vette knipoog. Van een ballad, naar vrije improvisatie tot latinjazz en terug, het kostte hem schijnbaar geen moeite.
In tegenstelling tot de wat wisselvallige eerste set, was de tweede er eentje van hoogtepunten. Doorheen het kleurrijke repertoire was Helias opnieuw een rots in de branding. De context was – voor hem althans - minder vrij dan gewoonlijk, maar desondanks voelde hij zich kiplekker binnen dit trio. Dat liet hij ook in een flitsend bisnummer nog even zien, waar de bal solerend nog één keer werd rondgekaatst.
De keuze om zonder versterking te spelen (met uitzondering van de contrabas dan) bleek uiteindelijk de goede. Het nieuwe Jon Irabagon Trio vond snel een natuurlijke balans waardoor dit gloednieuwe repertoire mooi in de verf werd gezet. Een album volgt in de loop van 2013, dat werd het publiek althans beloofd.
