Het 'Keizers'concerto, Beethovens vijfde pianoconcerto, mag dan wel het bekendste van de vijf zijn die hij schreef, veel pianisten verkiezen toch het veel intiemere vierde concerto. Voor zijn eerste samenwerking op cd met Christoph Eschenbach koos 25-jarige Lang Lang dan ook dit concerto, samen met Beethovens eerste.
Het vierde concerto, met zijn a capella opening, heel introvert in de piano, is inderdaad veel vooruitstrevender dan de andere vier. Zo is er het tweede deel, een symfonisch gedicht avant la letter als het ware, waar de piano er zachtjes in slaagt een stormachtig orkest tot rust te brengen. Het derde deel is niet in de eerste plaats een wervelend virtuoze finale, maar een logisch gevolg op, een gelukkige afsluiter als het ware van het donker gekleurde middendeel. Beethovens eerste piano concerto is dan nog een vroeg werk. Het werd pas na het tweede concerto geschreven maar ervoor uitgegeven en vandaar de omgekeerde nummering. Het is klassiek qua vorm en opzet maar de weinig verholen lyriek in het trage deel laat al echo's van de romantiek horen.
Lang Lang zelfs bezit een heerlijk lichte touché, die zelfs zwaarwichtige passages zoals het trage deel uit het vierde concert licht en vlotjes kan doen klinken. Hij varieert zijn touché op tientallen verschillende manieren, waardoor hij veel bewuster met frasering en aanslag gaat spelen dan de meeste andere pianisten. Beethovens cadens uit dit concerto, die maar al te vaak erg dramatisch en overromantisch uitgevoerd wordt, bezit hier zo de charme van Chopins pianomuziek. En dit is een elegantie die je ook terugvindt in het eerste concerto, dat hier doorgaans sprankelend en jeugdig overkomt. Rustige intermezzi zijn natuurlijk het trage tweede deel maar ook bijna de hele doorwerking van het eerste deel. Zonder het tempo naar beneden te halen of onnatuurlijke kunstgrepen uit te voeren, slagen dirigent en pianist erin om deze hele sectie een 'mineur' karakter te geven, veel rustiger en introverter. De cadens van dit deel heeft echter bijna een schertsend karakter.
Christoph Eschenbachs interpretatie is eerder lyrisch. Zo nemen de muzikanten de tijd, zelfs in snelle delen, om frases heel melodisch uit te spelen. Zelfs in het martiale eerste deel van het eerste concerto is ruimte voor lyriek. Een vinnige articulatie en duidelijke aanzetten en accenten, zowel in de strijkers als de blazers, houden deze concerti toch helder verstaanbaar. Alleen het middendeel van dit concerto klinkt, in het orkest, net een gradatie minder overtuigd op krachtige passages.
Het samenspel tussen orkest en solist verloopt uiterst precies. Zelfs in de trage middendelen, of in passages die wat meer rubato vereisen, blijft Lang Lang ritmisch uiterst nauwkeurig spelen en Chistoph Eschenbach zorgt ervoor dat het orkest de solist bijzonder trouw volgt. Lang Lang valt de mineur passages uit de finale van het eerste concerto, heel zwierig en virtuoos aan, met een spontaniteit die Beethoven zelf niet zou hebben misstaan.
Lang Lang zet hier een erg overtuigende en knappe Beethoven interpretatie neer, die doordacht en volwassen klinkt, maar niet aan jeugdige spontaniteit verliest. Deze Beethoven heeft de charme en virtuositeit van Chopin, maar een dramatische spankracht en gevoel voor proportie die deze muziek waardig is.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
