Het befaamde Tokyo strijkkwartet zet zijn integrale opname van Beethovens strijkkwartetten verder met deze derde uitgave. Daarop staan het 'Harpenkwartet' opus 74 en het 'Quartetto Serioso' opus 95. Beide werken dateren uit ruwweg dezelfde periode, uit 1809 en 1810. Na de compositie van talloze grote werken in de jaren voordien, waaronder vier symfonieën, de twee laatste pianoconcerti, het vioolconcerto, de 'Razumovsky' strijkkwartetten en andere werken die Beethovens reputatie als groot muzikaal vernieuwer consolideerden, viel Beethovens compositiewerk drastisch terug. De kwartetten opus 74 en 95 zijn Beethovens enige grotere werken in de periode 1809-1811. Hoewel ze niet onder hetzelfde opusnummer uitgegeven zijn en twee keer een verschillende toon aanslaan, delen ze bepaalde eigenschappen en vullen ze elkaar makkelijk aan.
Opus 74 kreeg zijn bijnaam 'Harpenkwartet' vanwege de pizzicato figuren die het eerste deel vorm geven. Het werk krijgt van het Tokyo licht en zangerig vorm, melodieus in het 'Adagio ma non troppo' en luchthartig in het openingsdeel. In deze zachtaardige uitvoering geniet ensemble hoorbaar in het spelen van Beethovens melodieën. Het razendsnelle scherzo in mineurtoonaard van dit kwartet komt niet zozeer dramatisch over als wel doordrongen van een grenzeloos enthousiasme, met als hoogtepunt een zonder meer uitbundig gespeelde middensectie.
Het 'Quartetto Serioso' betreedt, zoals de naam doet vermoeden, een totaal andere wereld, eentje waarvan het karakter bepaald wordt door de 'ernstige' toonaard van f mineur. De dramatische en vastbesloten opening verraadt meer dan in het opus 74 Beethovens impulsieve karakter, met in deze uitvoering harde unisono bewegingen, een opgejaagd, rusteloos tempo en plotse gemoedswisselingen. Het derde deel, het scherzo is een goed voorbeeld van de interpretatieve lijn die de muzikanten hier aanhouden, met zijn scherp in de verf gezette dissonanten, accenten en harde uithalen in de vier instrumenten.
Wat beide kwartetten echter samen bindt, is hun zelfzekere, compositorische meesterschap. Na Beethovens vroege kwartetten die als hommage aan de stijl van Haydn en Mozart opgevat kunnen worden en de erop volgende, meer vooruitstrevende strijkkwartetten, lijkt Beethoven hier definitief de taal van zijn late meesterwerken te hebben gevonden. Met een dergelijk fijnzinnige uitvoering, die geen detail van Beethovens muziek verloren laat gaan en speelvreugde vindt in elke maat van beide kwartetten, is het dus uitkijken naar een bekronende uitvoering van Beethovens laatste strijkkwartetten.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
