Franz Schubert is één van de belangrijkste componisten uit het begin van de 19de eeuw. In zijn tijd werd hij echter nog niet naar volle waarde erkend. Sterker nog, men vond hem eigenlijk maar een componistje van niets. Desalniettemin heeft hij een schitterend repertoire uitgebouwd met onder meer negen symfonieën, die hij zelf niet durfde uitbrengen, maar toch vooral zeshonderd schitterende liederen. Op deze plaat staan er drie, maar het leeuwendeel gaat toch naar de pianosonate met niemand minder dan Leif Ove Andsnes achter het klavier. Deze Noor heeft iets magisch als hij achter de piano kruipt. Ieder concert van deze man is dan ook van weken op voorhand uitverkocht.
Het eerste deel begint met een statig thema dat opvalt door zijn eenvoud. Het tweede thema is veel lichtvoetiger en speelser. Zoals het in een sonate hoort volgt na de voorstelling van de thema's een duel tussen de beiden, het ene moment lijkt het ene het pleit te winnen als het andere net weer komt opdoemen in een nieuw gedaante. Schubert maakt van deze strijd een prachtig geheel. Het tweede deel is veel triester van ondertoon. De componist was zijn hele leven op zoek naar liefde en erkenning en dit komt duidelijk naar boven in dit deel. Het doet denken aan een klaagzang terwijl er toch nog een strijdbaarheid blijft doorklinken. Het lied van een geslagen man die nog niet gebroken is en nog lang niet van plan is om dat te worden. De melancholie wordt echter nooit melig. Het korte derde deel is een vrolijk wijsje. De weemoedigheid is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor optimisme. De virtuoze loopjes maken van dit deel een sprankelend stukje muziek. Dat het er wat vrolijker aan toe gaat betekent niet dat het minder mooi of emotioneel zou zijn. Het blijft pure schoonheid. De vierde beweging heeft een beetje het zelfde karakter als het derde, ware het niet dat de ondertoon ernstiger is geworden. De droom van geluk van Schubert lijkt in vervulling te gaan. Al heeft de mens Schubert nooit zijn grote liefde ontmoet al zou je het hem wel gunnen als je dit stuk muziek hebt gehoord.
Het eerste lied van op deze plaat is 'Viola', een lied, hoe kan het ook anders, over een onmogelijke liefde. De toon is triest, de zang is aangrijpend. Het middendeel gaat er iets levendiger aan toe. Hij herinnert zich het moment dat zijn verliefdheid begon en hij er nog goede hoop in had. Even later klinkt er kwaadheid: de hoop was wederom ijdel en de triesheid daalt weer neder. Het tweede lied is 'Der Winterabend'. In dit lied wordt de avondlijke rust bezongen. De kalmte die het hoofdpersonage toelaat om tot zichzelf te komen. De muziek is een rustig kabbelende melodie, zonder al te veel franjes, maar net daardoor o zo mooi. In Abschied von der Erde staat het hoofdpersonage op het einde van zijn leven, maar de mens kan er vrede mee nemen. Het lied wordt eigenlijk niet gezongen. De tekst wordt voorgedragen met als begeleiding een schitterend stukje piano. De donkere gedachten zijn verdwenen, de mens is in harmonie met zijn omgeving en met zijn lot. Zanger Ian Bostridge heeft een wat vreemd stemgeluid. De schoonheid ervan is daarom niet min, maar het is toch even wennen.
Leif Ove Andsnes doet wat we van hem gewoon zijn: fantastisch piano spelen. De sonate is een toonbeeld van verzorgdheid en muzikaliteit gecombineerd met een ongekende kleurenrijkdom in de klank van de pianist, kortom een pareltje. De liederen komen misschien net niet op dit niveau, maar zullen toch ook zeker niet misstaan in uw collectie.
Meer over Franz Schubert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
