De drie pianoconcerto's van de Hongaarse componist Bela Bartok hier, uitgevoerd door drie befaamde solisten: Krystian Zimerman, Leif Ove Andsnes en Hélène Grimaud. Bindmiddel is dirigent Pierre Boulez, die dit jaar tachtig wordt en wiens verjaardag de gelegenheid was om deze cd uit te geven.
De eerste twee concerti van Bartok vormen een hecht paar, waarbij het tweede werk de zonniger tegenhanger van het eerste pianoconcerto is. Ze dateren allebei uit de jaren twintig, toen Bartok nog geen gevestigde waarde was als componist. Het eerste werk, met zijn percussieve pianopartij, harde koperblazers en prominent slagwerk doet bij momenten wat aan Shostakovich denken. Het is een satirisch, energiek werk, dat vooral in het tweede deel erg donker klinkt. Krystian Zimerman speelt helemaal in die stijl, met een wat kille, agressieve aanslag die van de piano net geen percussie-instrument maakt. Slagwerk blijft trouwens Bartoks handelsmerk in deze concerti, vooral dan de pauken die vaak helemaal alleen de solist begeleiden. Waar het eerste concert grimmig en sarcastisch is, wordt het tweede vrolijk en speels. De trompetfanfares, die het eerste en laatste deel opvrolijken, zijn lichtelijk aangepaste citaten uit Stravinski's 'Vuurvogel', waarmee Bartok een goedgemeende knipoog aan zijn tijdgenoot gaf. Dit werk blijkt een kolfje naar de hand(en) van Leif Ove Andsnes, die schijnbaar moeiteloos, maar wel alsof hij door de duivel hemzelve achternagezeten wordt, door dit concerto trekt. Het samenspel tussen solist en orkest, vooral dan slagwerk (pauken, alweer!) verloopt vlekkeloos. Andsnes speelt dan ook met een ritmische gedrevenheid die nooit aflaat en weet onmiddellijk de aandacht van de luisteraar te trekken met een soepele maar allerminst gladgestreken uitvoering.
Het derde concerto is één van Bartoks laatste composities. Het werd geschreven in ballingschap in Amerika in 1945 en de muziek weerspiegelt de meer ongedwongen, Amerikaanse geest. De dissonante, harde klanken van de jaren twintig hebben plaats gemaakt voor meer melodieuze muziek, die met wat goede wil zelfs neoklassiek genoemd kan worden. Hélène Grimaud speelt echter vaak met een beetje té romantische klank, warm en zacht, maar echt klinken als Bartok doet het niet meer. Zo klinkt het tweede deel erg afgerond en lief, maar echt boeien doet het soms minder. Alleen in het laatste derde deel laat de soliste al haar duivels vrij, in een grillige en snelle finale van dit 'Amerikaanse' concerto.
Boulez zorgt drie keer voor verstaanbare, vlotte uitvoeringen. Als er een solist aandacht verdient is het Leif Ove Andsnes wel met een briljante versie van Bartoks tweede pianoconcerto. Maat laat dat geen reden zijn om de twee andere concerti links te laten liggen: deze uitvoeringen zijn meer dan het beluisteren waard.
Meer over Bela Bartok
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
