Meteen na de voltooiing van zijn eerste symfonie in 1888 begon Mahler met schetsen voor een nieuw werk. Het zou tot 1894 duren vooraleer hij de compositie van zijn tweede symfonie afsloot. Dit monumentale werk neemt meer dan tachtig minuten in beslag. Het bestaat uit vijf delen waarbij voor de laatste twee ook vocale inbreng vereist is. De 81-jarige dirigent en componist Pierre Boulez is bij Deutsche Grammophon al een tijdje bezig met een Mahler-integrale. Naar zijn visie op de tweede symfonie werd dan ook vol spanning uitgekeken. Ditmaal staat hij aan het hoofd van een van de beste orkesten ter wereld: de Wiener Philharmoniker.
Voor het openingsdeel van de symfonie baseerde Mahler zich op het gedicht 'Todtenfeier' van de Poolse dichter Adam Mickiewicz. Zwaarmoedigheid en droeve lyriek overheersen in dit lange openingsdeel, dat vol complexe harmonische wendingen zit. Waarom de Wiener Philharmoniker zo'n hoog aanzien geniet bewijzen ze al vanaf de eerste noten van dit deel. Het orkest beschikt over een immens kleurenpalet met hemels zingende strijkers en loepzuivere, koraalachtige blazers. Vanaf het begin van de symfonie wordt echter duidelijk waar deze interpretatie hapert. Boulez beheerst het orkest tot in de puntjes en laat het een technisch indrukwekkende uitvoering neerzetten, maar ontdoet Mahlers muziek wat te veel van de romantische glans die ze nodig heeft. De vlotte tempi van het tweede en het derde deel laten ondanks het virtuoze orkestspel weinig ruimte voor verfijning en rubato. Daarnaast valt het meer dan een half uur durende slotdeel uit elkaar door een te grote fixatie op kleine details. Zo komt de indrukwekkende climax die aan het einde de verlossing moet uitbeelden er wel heel erg plots, al verdient de engelenstem van sopraan Christine Schäfer, die boven het schitterend zingende 'Wiener Singverein'-koor uitzweeft, zeker een vermelding. Een gelijkaardige verbrokkeling blijft gelukkig achterwege in het vierde deel, het orkestlied 'Urlicht'. Mezzosopraan Michelle DeYoung laat haar warme stem fluisterzacht binnenkomen en geeft een ontroerende vertolking die Boulez lijkt te inspireren om zijn te analytische kijk toch wat achterwege te laten. Daardoor geeft het orkest DeYoung de perfecte stuwing die dit lied nodig heeft.
Boulez' Mahler zal zeker zijn aanhangers hebben. Het is echter jammer dat hij in zijn wat te onderkoelde benadering de romantiek van deze symfonie over het hoofd ziet.
Meer over Gustav Mahler
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
