EMI eert met deze uitgave zowel Mahler als Rattle, groef in haar archieven en stelde daaruit een integrale Mahler-box samen, waarbij Sir Simon Rattle telkens dirigeert. De cd's dateren van tussen 1984 en 2004 en zijn een mengeling van studio- en concertopnames – telkens al eens eerder maar dan apart bij EMI uitgegeven. De allereerste Mahler symfonieopname met Rattle, de tiende symfonie met het Bournemouth Symphony Orchestra uit 1980 is weliswaar afwezig maar dat wordt goedgemaakt door een veel recentere versie van dit zelden opgenomen of uitgevoerde werk met de Berliner Philharmoniker. En deze box bevat nog andere zeldzame composities van Mahler: de volledige, één uur lange versie van zijn eerste grote werk, de cantate 'Das Klagende Lied' is niet gemakkelijk te vinden maar wordt hier gepresenteerd in een uitvoering met het City of Birmingham Symphony Orchestra uit 1984. Verder werd eerste symfonie opgenomen met een extra traag deel, getiteld 'Blumine', dat Mahler schrapte maar oorspronkelijk tussen het eerste en tweede deel gestoken moest worden.
Het is mooi om te horen hoe elk orkest Mahler anders aanpakt. Tegenover de warme klank van de Berliner Philharmoniker, die nummers vijf en tien voor haar rekening neemt, staat de intiemere klank van de Wiener, die de negende uitvoert. Het blijft echter met het City of Birmingham Symphony Orchestra, een orkest waarvan Rattle achttien jaar dirigent was en dat hij volledig naar zijn hand heeft kunnen zetten dat Rattle's interpretaties het meest eigen karakter vertonen. Want Simon Rattle blijft meesterlijk effecten uit zijn orkesten halen en deze uitgave bevat meer dan genoeg voorbeelden: het onverwachte begin van het scherzo uit de tweede symfonie bijvoorbeeld, met korte, harde paukenslagen, of de woeste passages in het derde deel van de derde. De tragische zesde symfonie heeft, zeker in zijn openingsdeel en scherzo, nog maar zelden zo verbeten geklonken terwijl de dodenmars uit de eerste symfonie de klezmer melodieën die Mahler parodieert breed uitsmeert. Rattle beheerst moeiteloos een vrij tempo wanneer dat moet en dat geeft het eerste deel van de negende, voor Mahler een berustend afscheid van het leven, iets heel teders.
Bariton Simon Keenlyside is superieur in de selectie van acht 'Wunderhorn' liederen die gebruikt worden om een van de cd's mee aan te vullen. Met veel inlevingsvermogen en een dictie die zo helder is dat men elk afzonderlijk woord probleemloos kan verstaan, doet hij deze liederen alle eer aan. Even overtuigend zijn de twee solisten in 'Das Lied von der Erde', dat hier uitgevoerd wordt met bariton- in plaats van altsolo. Hoewel beide solisten een uitstekende interpretatie van de tekst geven, is het toch tenor Peter Seiffert die het meest in het oog springt. Hoewel het in dit werk geen gemakkelijke opgave is boven een orkest uit te zingen, slaagt hij er zelfs in om 'Das Lied von der Erde' alle charme van Mahlers orkestliederen mee te geven: hij beheerst zijn partij uitstekend, zingt met de elegantie van kamermuziek en bezit een uitstekende uitspraak zodat een cd-boekje een overbodige luxe wordt. Dat missen de solisten in de achtste symfonie dan weer grotendeels. Bij momenten wil de overdreven wijde vibrato van de drie sopranen – toch ook niet de minsten - storen, net als die van tenor Jon Villars. Waar de andere vocale werken de charme van een kleinschaliger orkestlied hebben, krijgt deze achtste vaak iets logs en ondoordringbaars. Ook wat jammer is het koor in 'Das Klagende Lied', dat hoorbaar moeite moet doen om op gelijke voet met het orkest te kunnen staan. Enkele symfonieën genieten onze voorkeur in andere uitvoeringen: zo klinkt de vierde met het Chamber Orchestra of Europe en Daniel Harding net iets transparanter en niets overtreft de kopersectie van de Chicago Symphony wanneer zij losgelaten worden op de finale van de zevende. Maar dat zijn details die meer met voorkeur dan met wat anders te maken hebben. Ander minpuntje is dat het cd-boekje niet alle teksten vermeldt: 'Das Klagende Lied' ontbreekt, net als de 'Wunderhorn' liederen.
Verzamelaars en liefhebbers van Mahler kunnen deze uitgave niet missen: de meeste eerdere opnames van Mahlers symfonieën met Simon Rattle zijn hier bij elkaar gebracht in een mooi gepresenteerd cd-doosje, dat naast de gebruikelijke negen symfonieën ook nog enkele zeldzame werken bevat. De uitvoeringen zijn stuk voor stuk van erg hoog niveau en dragen bovendien onmiskenbaar de herkenbare stempel van haar dirigent.
Meer over Gustav Mahler
Verder bij Kwadratuur
