De onderscheidingen door het BBC Music Magazine en Victoire de la Musique die de amper 29-jarige posterboy David Fray reeds te beurt vielen, zijn niet onopgemerkt gebleven. Het zouden anders immers niet de befaamde Philharmonia Orchestra en Jaap van Zweden zijn die de jonge virtuoos hier begeleiden. Dit Londense toporkest zit in het collectieve geheugen van elke melomaan gegrift door de historische prestaties van Herbert von Karajan en Otto Klemperer. Tegenwoordig is de chef-dirigent er een van een niet minder geniale orde, in de vorm van Esa-Pekka Salonen.
Voor deze opname is het leiderschap echter gereserveerd voor voormalig violist Jaap van Zweden. Na zestien jaar als concertmeester bij het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam gewerkt te hebben, nam hij in 1995 het dirigentschap in handen en leidde jarenlang het Nederlands Radio Filharmonisch Orkest. In deze opname toont van Zweden zijn grote affiniteit met Mozart door de Philharmonia op subtiele wijze twee monumentale concerti van Mozart te laten begeleiden.
De hier geselecteerde concerti zijn het nummer 22 (K. 482) en 25 (K. 503), welke beide late werken van Mozart zijn. Ze ontstonden in de heel productieve periode in Wenen vanaf 1784. In een tijdspanne van twee jaar werden er maar liefst 12 pianoconcerto's geschreven, die zich alle kenmerken door een grote maturiteit en veranderende muzikale taal. Opvallend hierbij is dat de vereniging van een symfonische opvatting met kamermuziekachtige stukken, hetgeen meer en meer gepaard gaat met het emanciperen van de blazers, die de rol van de strijkers quasi verdringen. Ook het gebruik van contrapuntische werking neemt toe, vooral in de finales. Mozarts veranderende schrijfwijze voor orkest laat zich dus eerst in de pianoconcerti voelen, en vindt later zijn weg naar de symfonieën.
Hoewel zowel het 22e als 25e concerto toonbeelden zijn van Mozarts wonderlijke zin voor melodische inventie en dramatische expressie, is het 22e concerto het minst populaire van de twee. Mogelijk ligt de oorzaak in de minder in het oor springende thema's. Desondanks is het met zijn dynamische contrasten en nostalgisch kleurende blazers een prachtwerk. Het 25e concerto is een van de meest expansieve klassieke concertos, wedijverend met Beethovens 5e pianoconcerto. In de majeur-mineur contrasten van het eerste deel schuilt overigens een dramatische impuls die naar deze revolutionaire componist vooruitwijst. De helderheid van de instrumentatie contrasteert enigszins met het exotisch orkestraal palet van de vroegere pianoconcerto's en de compositorische bondigheid wijst reeds vooruit naar de compacte stijl die de muziek uit Mozarts latere jaren karakteriseert.
Aangezien Mozart geen cadensen schreef voor deze concerti is de uitvoerder verplicht die elders te halen of zelf te schrijven. David Fray betoont zich in zijn keuze voor cadensen van Edwin Fischer en Friedrich Gulda een muzikant met respect voor een vervlogen uitvoeringstraditie. Dat Fray goed geluisterd heeft naar zijn voorgangers is te horen doorheen de volledige opname en uit zich in een spontane en diepdoorvoelde Mozartklank. De feilloze begeleiding door de topmusici van de Philharmonia Orchestra en het alerte en stijlbewuste dirigeren van Jaap van Zweden komen dit natuurlijke spel niet alleen ten goede, ze tillen het naar een hoger niveau.
Het magische ontsluiten van alle geheimen in deze muziek is een privilege voorbehouden aan gespecialiseerde pianisten als Alfred Brendel, Andras Schiff of Richard Goode. De affiniteit die David Fray nu reeds voor deze muziek toont, laat het beste beloven voor wat de toekomstige Mozartpraxis betreft.
