Sommige werken zijn zo ambitieus en vooruitstrevend dat ze in hun tijd nauwelijks begrepen werden. Berlioz' 'Symphonie Fantastique' is zo een werk. Het dateert uit 1830, slechts drie jaar na Beethovens dood maar lijkt in zijn conceptie en met gedurfde klankeffecten de hele verdere negentiende eeuw vooraf te spiegelen, tot en met de muziek van Mahler, Zemlinsky en de Tweede Weense school. "Berlioz tells it like it is", zei Leonard Bernstein met karakteristieke openheid "You take a trip and you wind up screaming at your own funeral". Volgens Berlioz zelf is de 'Symphonie Fantastique' een reeks scènes uit het leven van een artiest, die kampt met een onvervulde liefde, opium neemt en in zijn droombeelden zijn eigen executie verzint, gevolgd door een duivelse heksensabbat. Het vierde deel is een uitbeelding van de mars die de artiest, die in zijn delirium een moordenaar is geworden, naar het schavot brengt en Berlioz zou zichzelf niet zijn als hij die mars niet in al haar gruwelijk detail zou uitbeelden.
Over de audio
De 'Mars naar het Schavot' is geen snelle mars en het terughoudende tempo dat Jos van Immerseels muzikanten kiezen, stelt de luisteraar mooi in staat de klankkleuren van Anima Eternas instrumentarium te appreciëren. Want voor het grote orkest dat Berlioz vraagt, werd een authentiek Frans, negentiende-eeuws instrumentarium bij elkaar gezocht. Vooral bij de blazers zorgt dat voor opvallende klankkleuren. Franse fagotten werden gebruikt en Berlioz schrijft een langere passage in dit deeltje voor fagotten (die twee keer terug komt) waarin men goed de scherpere toon van deze Franse instrumenten kan appreciëren, vergeleken met de rondere, dikkere klank die men van moderne instrumenten gewoon is. Hoorns maken gebruik van gestopte noten en dit kan men zachtjes aan het begin van de mars horen. Twee ophicleïdes waren de voorlopers van de tuba. Het moeilijk te bespelen instrument is bijna voorgoed vergeten vandaag de dag maar Anima Eterna wist er twee op de kop te tikken (plus de muzikanten om erop te spelen) en die zorgen voor een brutale, ruwe baslijn bij de koperblazers. Het hoeft niet vermeld te worden dat deze 'Mars naar het Schavot' daar de ideale gelegenheid toe biedt. Dit is zuivere programmamuziek en als bij een filmscore kan men de fatale laatste momenten van de executie in de muziek horen. Zelfs het geguillotineerde hoofd dat op de grond valt hoort men als een pizzicatonoot in de strijkers naar het eind toe, een vindingrijk (maar luguber) detail van Berlioz.
Meer over Hector Berlioz
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
