Als er één band is waar ze in Nederland trots mogen op zijn, dan is het toch wel The Ex. Al decennialang doet deze eigenzinnige gitaarband koppig haar eigen ding, wars van alle commercie en de valkuilen van de muziekbusiness vermijdend. Door deze consequente eerlijkheid, gekoppeld aan een enorme gedrevenheid heeft de gitaarband met de jaren een hondstrouwe internationale aanhang opgebouwd. Het was dan ook drummen aan de ingang van het Brusselse Magasin 4 toen het viertal er als opener van het nieuwe concertseizoen neerstreek. Dat The Ex voor de gelegenheid haar line-up had uitgebreid met vier topmuzikanten had daar natuurlijk ook mee te maken.

In de constellatie zoals ze in het Magasin 4 aantraden, werd in de loop van 2010 al een klein tourneetje in het Verenigd Koninkrijk afgewerkt. Het was voor fans op het Europese vasteland dan ook reikhalzend uitkijken naar hoe de energetische gitaarsound van The Ex zou klinken in combinatie met de bijdrages van de Nederlandse trombonist Wolter Wierbos (onder meer van het ICP-orchestra), de Amerikaanse saxofonist Ken Vandermark, de Zweedse powerblazer Mats Gustafsson en de Italiaanse trompettist Roy Paci.

Terrie Hessels en Arnold De Boer (foto: Séverine Bailleux)
Terrie Hessels en Arnold De Boer (foto: Séverine Bailleux)

Een van dé uitgangsprincipes van The Ex is dat de band muzikale uitdagingen blijft opzoeken om fris en relevant te blijven klinken. Zelfgenoegzaam en routineus oude klassiekers blijven spelen is voor deze band geen optie. Al van in het prille begin was The Ex (een band die uit de Amsterdamse anarchistenbeweging is ontstaan en daardoor sterk gelieerd was met de punk) tegendraads en eigenzinnig. Muzikanten uit de jazz en de improv werden regelmatig aangetrokken om het groepsgeluid nog avontuurlijker te doen klinken. Dat resulteerde in geslaagde albums zoals 'Ex+ Guests' of 'Een Rondje Holland'. Ook in de vele nevenprojecten van de bandleden manifesteerde deze zin voor avontuur zich.

Deze uitbreiding met een blazerssectie is dan ook niet echt een complete nieuwigheid of verrassing. Vooral Wolter Wierbos, maar ook Roy Paci (nl. op 'Een Rondje Holland') waren al eerder te horen op plaatwerk van The Ex. Ken Vandermark en Mats Gustafsson dan weer, zijn niet enkel zware The Ex-fans maar ook goede vrienden van de band, getuige hun deelname aan het schitterende tweedaagse verjaardagsfeestje dat The Ex in 2004 gaf in de Amsterdamse Paradiso ter ere van het 25-jarig bestaan van de band. 

Over de individuele kwaliteiten van ieder bandlid en de inzet moest men zich dus geen zorgen maken. De vraag was vooral of al die energie en dat enthousiasme kon gekanaliseerd worden tot een boeiende set en dat het geheel niet zou ontaarden in een goedbedoeld maar niet doelgericht afgestoken vuurwerk.

Van in het begin van het concert was het duidelijk dat die vrees ongegrond was. Er werd zeker geen ‘alles-is-mogelijk’-houding gehanteerd en improvisatie werd eigenlijk maar in beperkte mate getolereerd. Telkens werd er vertrokken van bestaande The Ex-nummers, voornamelijk uit het laatste album ‘Catch My Shoe’, die dan heel knap in de breedte qua klankkleur en in de lengte qua duur werden uitgebreid. Naast het sowieso al indrukwekkende, typische gitaargeluid van The Ex, gestut door de immer ritmisch klinkende percussie van Katherina Bromfeld, weerklonken inventieve veelgelaagde blazerbijdrages. Vooral Gustafssons vaak ritmisch brommende baritonsax ondersteunde knap de gitaarriffs. Verder werd er geduld getoond in de vorm van discipline en was het duidelijk dat er vooraf afspraken waren gemaakt en repetities hadden plaats gevonden. De kraan werd nooit onmiddellijk opengedraaid maar de energie werd gaandeweg vrijgegeven. Dat zorgde ervoor dat er veel variatie in de set aanwezig was en dat intense momenten nog meer indruk maakten.

In de dreigende opener mocht Roy Paci als eerste van de blazers zijn troeven op tafel smijten en dat deed deze Italiaanse trompettist met een grote gretigheid. Met veel extraverte bravoure en zin voor feest blies hij enkele bijzonder krachtige trompetlijnen bovenop de indrukwekkende ritmes en die zorgden voor een mariachigevoel.  De temperatuur in de zaal steeg meteen een paar graden. Paci voelde zich trouwens gedurende heel de set bijzonder goed in zijn sas: meewiegend, naar het publiek lachend en knipogend als hij niet speelde en als hij moest invallen deed hij dat met heel veel inzet.

Arnold De Boer (foto: Séverine Bailleux)
Arnold De Boer (foto: Séverine Bailleux)

Twee nummers werden gezongen door drumster Katherina Bornefeld: de Hongaarse traditional ‘Hidegen Fujnak A Szelek’ was alweer een mooi rustpunt in de set . Ken Vandermark kleurde heel subtiel op klarinet (hoofdzakelijk speelde hij die avond op   tenorsax) deze folksong verder sfeervol in. Daarnaast verzorgde Katherina ook de vocalen in een opzwepende interpretatie van de  Ethiopische standard ‘Eoleyo’,  waarbij Mats Gustafsson tijdens de break zijn duivels op indrukwekkende wijze mocht ontbinden. Zijn woeste solo waarbij hij stilte telkens afwisselde met zijn heerlijk scheurende saxgeluid galmde krachtig doorheen de zaal en leek zelfs even het enthousiaste publiek met ontzag te doen verstommen.

Vergeleken met vroeger klinkt The Ex een stuk toegankelijker. Dat heeft onder meer te maken met de zangstijl van Arnold De Boer die een stuk melodieuzer is dan de declamerende zangstijl van de vroegere zanger GW Sok die een stuk militanter klonk. Maar ook de songstructuren zijn minder wringend en de sfeer is soms ook wel vrolijker. Zo viel het op dat er op een welbepaald moment in de set door het publiek spontaan in de handen werd meegeklapt, iets wat vroeger toch ondenkbaar was. Het gebeurde tijdens een passage waar plots de geest van woestijnblues in het groepsgeluid opdook; de ritmes waren ineens bijzonder repetitief en de klankkleuren haast dromerig en weg was – voor even althans – de nadruk op energie. Maar als het moet ontploft The Ex nog steeds op een indrukwekkende manier. Wanneer de drie gitaren, de ene na de andere of soms alle drie tegelijk het moment rijp achtten om een tandje bij te steken, ging het adrenaline- en volumeniveau bijzonder sterk de hoogte in. Toen Andy Moor trouwens de beginriff inzette van 'State Of Shock' - niets minder dan een genreklassieker (uit ‘Scrabbling At The Lock, een samenwerking van The Ex met de cellist Tom Cora) - ontplofte de zaal en werd het pas echt feest. De partijen van de blazersectie versmolten vervolgens heerlijk en bol staand van de dramatiek met het meeslepende riffwerk van de drie gitaristen. Het nummer was dan ook een absoluut hoogtepunt in de set en elektriciteit hing in de lucht.

Katherina Bromfeld (foto: Séverine Bailleux)
Katherina Bromfeld (foto: Séverine Bailleux)

Het blijft trouwens een plezier om de drie gitaristen bezig te zien: de grijze haren mogen dan al wel te zien zijn, als kwajongens huppelden ze het podium rond, mekaar plagend en uitdagend. Andy Moor speelt solo dan wel veel vrijer en avontuurlijker, bij The Ex slaat hij op zijn baritongitaar steeast het ene geweldige ritme na het andere aan. Terrie Hessels zorgt telkens voor het wringende aspect:  solo's haperen, gitaarklanken klingelen en pingelen haast vals en ritmes speelt hij vaak lekker tegendraads. Arnold De Boer ten slotte zorgt voor een Afrotintje door zijn gitaar regelmatig als een duimpiano te laten klinken, onder meer tijdens het stomende ‘Double Order’. Het meest exemplarisch kwam dit nog tot uiting in het afsluitende bisnummer 'Theme from Konono' (uit 'Turn'), een bijzonder ritmische interpretatie van een track van het Congolese Konono n°1.

Met zulke topmuzikanten in de rangen kan men zich de vraag stellen of deze qua solerende en improviserende kwaliteiten wel voldoende aan hun trekken zijn gekomen en of er niet meer experiment en avontuur op het podium moest worden getoond. Daar is enerzijds wel iets voor te zeggen, anderzijds lag de nadruk dan weer op feest en plezier en zou een teveel aan improvisatie de vaart danig uit het concert halen en dat leek absoluut niet de bedoeling van de heren en dame van The Ex. Het publiek nam die houding in dank aan en toonde zowel tijdens als na de set massaal hun appreciatie. The Ex kwam, zag en overwon. Alweer.

Meer over The Ex & Brass Unbound


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.