De Unheard Music Serie op Atavistic heeft iets van liefdadigheidswerk. Curator van deze serie, John Corbett, vist immers obscure en haast onvindbare parels uit de freejazz- en vrije improvisatiescène uit de vorige decennia weer op. Zij krijgen dank zij Atavistic een tweede leven. En zolang deze stroom heruitgaven (het aantal titels begint indrukwekkende proporties aan te nemen) van het kaliber van deze cd blijft bevatten, zou iedere freejazzfan (of freak) Corbett en Atavistic op zijn blote knieën moeten bedanken. 'Hamburg '74' bevat twee stukken die door de Duitse NDR-radio bij Alex von Schlippenbach werden besteld. Daarbij werd diens allstar-freejazzbigband, de Globe Unity Orchestra, gekoppeld aan het NDR-radiokoor.
In het eerste stuk demonstreert von Schlippenbach gedurende 27 minuten wat men met zo'n bende allemaal kan aanvangen. Daarbij slingert de compositie, onder te verdelen in acht passages, heen en weer tussen ijlere vrije improvisaties en stukken pure collectieve freejazzrazernij. Het werk wordt daarbij o.a. doorspekt met scheurende saxsolo's van onder meer Brötzmann, een heftige trombonesolo van Christmann bovenop driftig ritmisch percussiewerk van Bennink, Tibetaanse monnikenzang en woeste bassolo's. Het nogal abstracte gitaarspel van Bailey wordt knap uitgespeeld tegen in het hoge toonregister freakende blazers. Wanneer von Schlippenbach en percussionisten een meeslepend ritme ontplooien kunnen de blazers daar heerlijk op loos gaan. Daarbovenop zorgen de bijdrages van het koor voor iets exotisch, fris en ongewoons. Typische improvisatiemomenten worden immers ineens gecounterd door knappe koorglissando's, het aanheffen van een of ander Duits volkslied of worden bijgetreden door woordenloze gezangen. Von Schlippenbach buit de mogelijkheden van het koor rijkelijk uit: de ene keer klinkt het fluisterend, dan weer luidop declamerend. Soms klinken het vrouwen- en het mannenkoor unisono, maar evengoed zingen ze apart of tegen mekaar op. Kortom, het stuk kent een grillig verloop vol verrassende wendingen. Bovendien weet hij ook een zeker humorelement in de compositie te integreren. Grappig toch als die grote freejazzkanonnen op het einde van de compositie ineens als een fanfare gaan klinken. Nog grappiger wordt het als er wordt overgeschakeld naar een French Can-Can-achtige finale.
De tweede compositie is van de hand van Manfred Schoof en klinkt iets traditioneler en bevat iets minder abrupte wendingen dan de eerste. Na zacht gehijg en een duel tussen gitaar en bas drijft de compositie op een mid-tempo ritme met hoge gezangen en een harmonieuze blazersectie. Een energieke apotheose is het startmoment voor een knappe basklarinetsolo bovenop wilde drums, hamerend pianospel en een solerende bas. Wanneer koor en blazers gaan interfereren is het tijd voor een atletisch percussiemoment dat occasioneel wordt bijgetreden door een kibbelend en kakelend koor. De daaropvolgende trombonesolo (incl. grappig gemurmel en geschreeuw door het koper) leidt naar een rustpunt waarna een filmische trompetsolo schitterend weerklinkt tegenover ingehouden vrouwengezang. Nadat deze rust heftig wordt onderbroken is het laatste woord voor Bailey. Diens drukke, wringende gitaarspel vol korte noten deint ten slotte uit tot een solo met spaarse, lang aangehouden gitaarklanken tegen een minimale dreigende achtergrond. Bijzonder knap.
Aanbevolen luistervoer voor iedereen die dweept met gelijkaardige werken als 'Nipples' of 'Fuck De Boere' van Peter Brötzmann.
Meer over The Globe Unity Orchestra & the Choir of the NDR-Broadcast
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
