Voor het jaar 2000, het laatste van het voorbije millennium en tevens de 250ste verjaardag van Bachs sterfdatum, is dirigent John Eliot Gardiner begonnen aan een erg ambitieus project: samen met The English Baroque Soloists en het Monteverdi Choir heeft hij een jaar land Europa afgereisd om in een aantal belangrijke kerken en kathedralen, volgens het kerkelijk jaar, een integrale uitvoering van Bachs (religieuze) cantates te geven. Van deze gigantische onderneming werden ook opnames gemaakt natuurlijk, en de eerste twee reeksen cd's zijn nu uitgegeven onder het label Soli Deo Gloria, (dat speciaal hiervoor opgericht werd).
Verscheidene cantates op deze uitgave zijn eerder grootschalig opgevat: cantate 'Die Elenden sollen essen' BWV75 bijvoorbeeld, dat Bachs debut in Leipzig zou markeren, is makkelijk even lang als twee andere cantates en bevat enkele compositorische hoogstandjes, bedoeld om indruk te maken op het (kerkbezoekende) publiek uit Leipzig. Zo giet Bach bijvoorbeeld al zijn soloaria's in een dansvorm die toen in de mode was. Gardiner erkent dit en wie naar de muziek op deze cd's luistert wordt meteen getroffen door de soepele manier van spelen van The English Baroque Soloists. Een zekere cadans, een ritmische mechaniek wordt ingezet en vaak tot het einde toe onveranderd gehouden. Die ijzersterke regelmaat is een van de grote pluspunten van deze opnames en zorgt ervoor dat de muziek nooit tegendraads of geforceerd begint te klinken. Gardiner legt dus duidelijk sterk de nadruk op de (hof)dansen die aan de basis van veel van Bachs composities liggen. Een goed voorbeeld hiervan is de vrij lange cantate 'Freue dich, erlöste Schar', waar Bach ingenieus verscheidene Gavottes, Gigues of Bourées in zijn religieuze muziek heeft geweven. Geheel naar baroktraditie is er trouwens voor gekozen geweest om (nagenoeg) alle alten bij solisten, zowel als het koor te vervangen door contratenoren.
Naast Dietrich Henschel valt bij de solisten de alt Wilke te Brummelstroede op, maar ook de andere zangers, of het Monteverdikoor zingen op hoog erg hoog niveau, daarvan getuige de uiterst zuivere trillers in het koor bijvoorbeeld. Deze helderheid komt ook in de sologedeelten goed tot uiting, bijvoorbeeld in de bas-aria met obligaat (barok!)trompetbegeleiding 'Mein Herze glaubt und Liebt' uit BWV75. Henschel slaagt erin om zijn zanglijn zoveel mogelijk te laten overeenstemmen met een normaal spreekritme, wat de muziek heel menselijk en verstaanbaar doet overkomen.
Wie de moeite wil nemen Bachs vocale muziek te (her)ontdekken hoeft niet ver meer te zoeken, misschien enkel nog wachten op de andere cd's in deze uitstekende reeks.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
