Dat Jazz Middelheim 2005 hedendaagse jazztrends niet zou schuwen, was op de affiche te zien. Dat het festival de jazztraditie in ere wilde houden ook. Met De Frisse Wind als openingsact ging Jazz Middelheim zelfs even terug in haar eigen geschiedenis. En wel naar het midden augustus 1989 toen diezelfde groep door een stroompanne en het daaruit voortvloeiende tijdsgebrek haar optreden ingekort zag tot een half uurtje. Zestien jaar later was er de kans voor een revanche... en speelde het ensemble minder dan een half uur. Want hoewel het concert zoals alle concerten anderhalf uur duurde, waaide De Frisse Wind snel voorbij. Met de oorspronkelijke bezetting van vier saxen, accordeon en ritmesectie werden slechts enkel nummers gebracht, waarna de groep uiteen viel in verschillende kleinere formaties, zoals het leuke duo tussen het accordeon van Rony Verbiest en het perfect afgewerkte en warm klinkende trombonegeluid van Marc Godfroid. Later was de combinatie van pianist Eric Vermeulen en saxofonist Jeroen Van Herzeele – beide elementen van de oorspronkelijke Frisse Wind – van een heel andere orde. Klankexploraties van het slaan op pianosnaren en het richten van de klankbeker van de saxofoon in de pianoklankkast staken schril af tegen de hardbop die de andere formaties leverden. Net als de titel van het stuk 'Groenten en Tomaten' was deze episode amusant, maar niet meer. Gelijkaardige vrije improvisaties zijn op Middelheim en daarbuiten al overtuigender gehoord. Een gelijkaardig verhaal kon verteld worden over het solo-optreden van saxofonist Erwin Vann, zichzelf elektronisch manipulerend. Eens het leuke van de delay en de andere effecten er af was, bleef er hier weinig meer over dan een soundscape van saxgeluiden waarin muzikaal heel weinig te beleven viel.

De Frisse Wind (foto: Jan Landau)
De Frisse Wind (foto: Jan Landau)

Muzikaal het sterkst, maar tevens het bewijs dat De Frisse Wind in 2005 een betekenisloze naam geworden is, was het kwartet van saxen Frank Vaganée en Kurt Van Herck, bassist Jos Machtel en drummer Martijn Vink, ook bekend ander de naam The Acoustics. Dat een bestaand ensemble werd opgetrommeld om in de schoot van het project De Frisse Wind op te treden, liet een vreemde nasmaak achter met betrekking tot het engagement van de musici. Desalniettemin was het werk van de vier het meest overtuigende van de hele set. No-nonsense bop met zwierige thema's deed het werk. Vooral een vederlicht fladderende Vaganée kapte als solist het ene na het andere idee over het publiek uit, waarbij Vinks wulpse swing de perfect geoliede motor bleek. The Acoustics leverden een knap mini-optreden in een totaalset die echter elke richting miste.

Between a Smile and a Tear

Geen openingsdag van Jazz Middelheim zonder Toots Thielemans en dus mocht na De Frisse Wind de peter van het festival zijn opwachting maken. Niet met zijn eigen kwartet, maar met het project Between a Smile and a Tear van pianist Niels Lan Doky. Genoemd naar de gelijknamige documentaire die hij draaide over de legendarische Kopenhaagse jazzclub Montmartre. Met de aanwezigheid van gelauwerde jazzcoryfeeën als Thielemans op harmonica, violist Didier Lockwood, saxofonist Johnny Griffin en de Montmartre-veteranen Albert "Tootie" Heath op drum en Mads Vinding op bas lagen alle kaarten op tafel voor een rondje nostalgie. Het repertoire van standars speelde het spelletje mee, met onder andere 'Someday my Prince will Come', 'Autumn Leaves' en Thielemans' onvermijdelijke 'Bluesette'.

Niels Lan Doky & Toots Thielemans (foto: Jan Landau)
Niels Lan Doky & Toots Thielemans (foto: Jan Landau)

Het gevaar dat voor Jazz Middelheim Between a Smile and a Tear ook een rondje "Thielemans inviteert" zou worden, leek ongegrond. De harmonicavirtuoos was een onderdeel van het geheel waarin vooral Griffin en Lockwood brokken maakten. De Franse violist vloog er met een dartelende virtuositeit en een opvallend exacte intonatie in, maar kon ook verstild meespelen. Vooral in hoge passages mengde het geluid van Thielemans' harmonica en die van de viool zich prachtig. Griffin van zijn kant gedroeg zich muzikaal haast als een jonge leeuw die eens één en ander wilde bewijzen. Waar zijn bindteksten en grapjes duidelijk al betere tijden gekend hadden – het schrikbeeld van het oude, gekke bekken trekkende mannetje kwam gevaarlijk opzetten – demonstreerde hij al spelend een kracht en toon die in staat waren een hele horde jongere collega's in de gordijnen te jagen. Op enkele nummers kwam de Zweedse zangers Lisa Nilsson de groep heren vervoegen, helaas niet altijd met een overtuigend resultaat. Haar clean en helder stemgeluid verried en onderstreepte alle intonatiefouten die helaas hier en daar opdoken. Met mooie momenten was de openingsdag van Jazz Middelheim 2005 niet meteen de sterkste ooit. Temidden van de traditie die er de plak zwaaide, viel één belangrijk punt van vernieuwing op, zij het niet altijd in positieve zin. De bewegende beelden van kleurige, caleidoscopische bloemen en andere screensaver-achtige visuele effecten die boven de optredende artiesten geprojecteerd werden, waren bij momenten vervelend en konden de aandacht van de concerten afleiden. En daarvoor was, ondanks de mindere momenten, nog geen rede.

Meer over Jazz Middelheim 2005 - Dag 1


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.