Drie dagen jazz en andere geïmproviseerde muziek tijdens de donkere dagen rond Kerstmis: Stranger Than Paranoia is met haar eenentwintigste editie een blijvertje gebleken, ondanks de op het eerste gezicht absurde timing van het festival.

Enkele jaren geleden waren het er vijf, toen werden het er vier en nu blijven er nog maar drie over. Het aantal dagen dat het festival Stranger Than Paranoia duurt, krimpt zienderogen, zoals ook het muzikale aanbod zich steeds meer terugplooit op de lokale scene. In 2013 meer dan ooit, want met uitsluitend muzikanten uit Nederland  en België is het festival wel erg homegrown. Verdeeld over twee avonden in de Paradox in Tilburg en een in De Toonzaal in ’s-Hertogenbosch (Breda valt er dit jaar uit, maar zou volgend jaar terug aanpikken), blijft Stranger Than Paranoia echter een gevarieerd programma bieden met geïmproviseerde muziek in verschillende gedaantes.

Three Horns and a Bass
Three Horns and a Bass
Wat er ook met het festival zal gebeuren, oprichter en programmator Paul van Kemenade zal waarschijnlijk steeds een vaste waarde op de affiche blijven. Dit jaar is hij opnieuw op alle festivalavonden te horen. Op 24 en 27 december speelt hij met zijn Three Horns and a Bass project dat naast van Kemenade zelf bestaat uit Louk Boudesteijn (trombone), Angelo Verploegen (trompet) en Wiro Mahieu (bas). De warme sonoriteit van deze band is de ideale omgeving voor van Kemenade’s soulvolle en sappige saxklank. Bovendien heeft de vierkoppige combinatie hem de kans om echte arrangementen uit te werken, waardoor de muziek laveert tussen die van Charles Mingus en Miles Davis ten tijde van zijn samenwerkingen met Gil Evans.

Op 29 december laat van Kemenade zijn vast project op stal en treedt hij aan in een nieuwe formatie waarin twee generaties musici elkaar treffen. De “oudere” garde wordt vertegenwoordigd door van Kemenade zelf en bassist-pianist Niko Langenhuijsen, de jongere door drummer Yonga Sun (Talking Cows, Markus Stockhausen, AsGuests) en hoornist Morris Kliphuis die dit voor de jazz uitzonderlijke instrument ook bespeelt in zijn trio Kapok.

Nog zo’n vaste waarde op Stranger Than Paranoia is drummer Han Bennink, met zijn eenenzeventig jaar een van de nog steeds actieve oud-strijders van de geïmproviseerde muziek. Bennink speelde met zowat iedereen die hem aankon: van The Ex tot Piet Noordijk en Derek Bailey. In de jaren ’60 vormde hij een befaamd trio met Peter Brötzmann en Fred Van Hove en zesenveertig jaar geleden richtte hij samen met Misha Mengelberg en Willem Breuker het ICP Orkest op waarmee hij nog steeds actief is.

Han Bennink
Han Bennink
De theatrale en soms spectaculaire speelstijl van Bennink oogt anno 2013 al eens als een verzameling trucs en geintjes, maar in het juiste gezelschap kan hij, met soms niet meer dan een kleine trom, nog steeds hout snijden. Niet in het minst wanneer hij zijn oren weer eens laat hangen naar jongere muzikanten. Op Stranger Than Paranoia wordt de percussionist gekoppeld aan twee pianisten die niet meer tot die jonge garde behoren. Op 27 december is dat de klassiek geschoolde Louis van Dijk, ook bekend van zijn werk met Ramses Shaffy en twee dagen later is het pianokrukje voor Jasper van ‘t Hof.

Op dezelfde avond dat Bennink van Dijk treft, is er nog een samenwerking te horen, zij het een van een heel ander kaliber. Het elektro-akoestische kwartet dat in ’s-Hertogenbosch aantreedt, valt qua bezetting meteen op binnen het kader van Stranger Than Paranoia. Aan de ene kant is er het duo van Jeroen Doomernik (I Compani) en Bart Maris (FES), trompettisten die er niet voor terugschrikken om hun trompetgeluid elektronisch bij te sturen. Aan de andere zitten elektronicamuzikanten Bart van Dongen en Richard van Kruysdijk die zich bedienen van harmonium, melodica, analoge synthesizers en andere elektronica. Twee keer twee muzikanten die alles in huis hebben om van het geheel een echt kwartet te maken: waarschijnlijk hét optreden om naar uit te kijken tijdens Stranger Than Paranoia 2014.

Vaste formaties (zonder van Kemenade) staan, net als de verschillende occasionele samenwerkingen verspreid over de drie dagen van het festival. Op de openingsavond speelt het Belgisch-Nederlandse trio De Beren Gieren. Deze formatie heeft ondanks de nog jonge leeftijd van de muzikanten al een indrukwekkende reputatie bijeengespeeld. Zo was de groep artist in residence in Vooruit en won het trio de wedstrijden Jong Jazztalent Gent en Jazz Hoeilaart. In de herfst verscheen ‘A Raveling’, de tweede cd van De Beren Gieren, nog geen twee jaar na hun lang verwachte debuut ‘wirklicht Welt so’.

Bruut!
Bruut!
Waar De Beren Gieren het akoestisch houden, pluggen de muzikanten van Bruut! schaamteloos de stekker in. Het geluid van dit Nederlandse viertal leunt dan ook meer aan bij dat van de funk en de soul, waarbij vooral de Hammond van Folkert Oosterbeek het geluid stomend en zweterig oppompt.

Ook The Ploctones van en met voormalige VPRO Boy Edgar Prijs winnaar Anton Goudsmit (Estafest) en muzikanten van Fra Fra Sound, de New Cool Collective Big Band en Amina Figarova, gaan graag te leen bij de pop- en rockmuziek. Toch pakken deze vier het iets rustiger aan dan het energieke Bruut! waardoor het af en toe toch oppassen is dat de muziek, ondanks de overduidelijke professionaliteit van de muzikanten, niet al te gemoedelijk gaat klinken. Wie voor alle zekerheid even wil proberen, alvorens naar Tilburg af te zakken, kan het album ‘Ploc’ beluisteren via de luisterpaal van Radio 6. Tickets voor de concerten van Stranger Than Paranoia zijn te koop via de websites van Paradox en De Toonzaal.

Meer over Stranger Than Paranoia 2013


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.